Ilm ziyo zakovat

Klassik tartibga solish nazariyasi
(o‛zini o‛zi boshqarish) – unin vakillari 
A.Smit va D.Rikardolar (XVIII-asrning ikkinchi yarmi - XIX-asr boshlari) 
Iqtisodiy jarayonlarning asosiy regulyatori bozor mexanizmidir. U resurslarni 
taqsimotini samarali tartibga soluvdi, avtomatik ravishda bozor muvozanatini 
o‛rnatadi (talab va taklif o‛rtasida), hukumatning iqtisodiyotga aralashuvi 
minimallashtiradi. 
Keynschilik konsepsiyasi
(XX asrning 30-yillari) - davlat iqtisodiyotga faol 
aralashishi kerak, chunki erkin bozorda haqiqatan ham iqtisodiyotning 
inqirozdan chiqishini ta’minlaydigan mexanizmlar mavjud emas. Shu bilan 
birga, Jon Keyns kapitalistik inqirozlarning sababi tovarlarning haddan tashqari 
ko‛p ishlab chiqarilishi bo‛lganligi sababli, talabni oshirish uchun davlat 
bozorga ta’sir qilishi kerak deb hisoblagan. U bir nechta vositalarni taklif qildi. 
Bular moslashuvchan pul-kredit siyosati, faol fiskal siyosat va to‛g‛ridan-to‛g‛ri 
hukumat ish o‛rinlarini yaratish vositalaridir.. 

---

164 
Neoklassik model
erkin raqobat va tabiiylik, iqtisodiy, xususan ishlab 
chiqarish jarayonlarining barqarorligining ustunligiga asoslangan. Neoklassik 
yo‛nalishga ko‛ra, tashqi tuzatish choralari faqat erkin raqobat qonunlarining 
ishlashiga to‛sqinlik qiladigan to‛siqlarni bartaraf etishga qaratilgan bo‛lishi 
kerak, shuning uchun davlat aralashuvi tashqi muvozanatga hech qanday tashqi 
yordamisiz erisha oladigan tabiiy o‛zini o‛zi tartibga soluvchi qonunlari bilan 
bozorni cheklamasligi kerak. Dinamik muvozanat barqaror emas deb 
ta’kidlaydigan va iqtisodiy jarayonlarga davlatning bevosita aralashuvi zarurligi 
to‛g‛risida 
xulosa 
chiqaradigan 
neoklassik 
nazariya 
bilan 
Keyns 
konsepsiyasining farqi shunda.