Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

китобқилишгатаъсиркўрсатганомилларнимижоз
биланмуҳокамақилиш.Ҳақиқийваҳисоб-
китобқилингансуммаларўртасидаги
фарқларизоҳланишиваҳужжатлардааксэттирилишилозим;
*
суммаларнижамлашнингтўғрилигинитекширишвақайтаҳисоблаш;
*
фойдасолиғибўйичабўнакларниваякунийсолиқсуммасинисолиштириш.
Ҳисобот даври учун ҳисоб-
китобларда тайёрланган чораклик бўнак
тўловларини таҳлил қилиш чораклик тўловларни банк кўчирмаси бўйича
солиштириш, солиқларни дастлабки ҳисоб-
китоб қилиш ҳужжатлари ва
кейинчалик жарималар ва пенялар тўлашдан қутулиш учун бўнакларнингўз
вақтидатўланишинитаҳлилқилишгаасосланишилозим.
Муомалалар натижалари асосида фойда солиғининг ҳақиқий қарзини
текширишқуйидагиларниўзичигаолади:
*
фойда ва зарарлар счёти бўйича солиққа тортилгунгача фойдани
текшириш;
*
фойда солиғи бўйича қарзларни якуний солиқ декларацияси
маълумотларибилансолиштириш;
*
бирйилликфойдасолиғинингтўғрилигини,солиқставкасиниқўллаш ва
имтиёзларданфойдаланишнингтўғрилигини,солиқларнитўлашмуддатларининг
мувофиқлигиникўрсатганҳолдақайтаҳисоблашватекшириш.
Аудитор даромад (
фойда)солиғи тўловчи субъектнингмақомини,унинг
асосий ва қўшимча фаолият турларини,ички ва алоҳида ажралиб чиққан
бўлинмалари ҳамдаҳамкорларини аниқлаши зарур.Даромад (
фойда)солиғи
корхоналардатурлиставкаларбиланҳисобланишини,унитўлаш йилдавомида
жорийтўловлартартибидаамалгаоширилиб,чорак,яримйил,тўккизойвайил
охиридаҳақиқийолинганфойдаганисбатанқайтаҳисобланишини,тўловчиларга

---

эсаҳар хил имтиёзлар берилишини назардатўтиб,аудитор солиққатортиш
базасини текширишда,аввалоялпи фойдани сўнграунингбевоситасолиққа
тортиладиган қисмини ҳисобга олишнингтўғрилигига ишонч ҳосил қилиши
лозим.Шундан сўнг,аудитор биринчи навбатда,фойда ҳақидаги баланс
маълумотларини9900«Якуниймолиявийнатижа(
даромадларвахаражатларни
жамлаш)
»
счёти
бўйича
бош
дафтарда, журнал
ордерларда,
машинаграммалардагива«Молиявийнатижалартўғрисидагиҳисобот»(
2шакл)
бўйичабир-
биригатаққослаб,уларнингўзаромоскелишинианиқлашикерак.
Шунитаъкидлаш жоизки,ҳозиргипайтдабалансфойдасийилдавомидаакс
эттирилади:пассивда олинган фойда,активда эса унингишлатилиши.Йил
якунидааниқланганфойданингишлатилгансуммасига9810-
«Даромад(
фойда)
солиғибўйичахаражатлар»ва9820-
«Фойдадантўланадиганбошқасолиқларва
йиғимлар бўйичахаражатлар»счётларини кредитлаб9900-
«Якуний молиявий
натижа»счётинидебетлабтўғриланади(
корректировкақилинади)
.Фойданинг
тақсимланмайқолганқисмиэса9900-
«Якуниймолиявийнатижа»счётидебетига
ва8710-
«Ҳисоботдавринингтақсимланмаганфойдаси(
қопланмаганзарари)
»
счётинингкредитигаёзилиб,ҳисобданўчирилади.
Ҳақиқий фойдани таҳлил қилишда 9010-
«Маҳсулотлар сотишдан олинган
даромадлар»,9020-
«Товарларнисотишданолингандаромад»,9030-
«Бажарилган
ишлар ва хизматлардан олинган даромадлар»,9110-
«Сотилган маҳсулотлар
таннархи»,9120-
«Сотилган товарлар таннархи»,9130-
«Бажарилган ишлар ва
хизматлар таннархи»,9210-
«Асосий воситаларнингчиқими» ва 9220-