Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

эттиришнитекшириш.
Аудиторлик амаллари инвентаризациягача,инвентаризация вақтида ва
ундансўнгбажариладиганамалларгабўлинади.Инвентаризациянибошлагунга
қадар аудитор олдинги ўтказилган инвентаризация натижалари тўғрисидаги
маълумотларни сўраб олиб, заҳираларнинг таркибий ва миқдорий
ўзгаришларини таҳлил қилади,заҳираларни сақлаш жойлари ҳақида,ҳамда
инвентаризацияишларинингташкилэтилишитўғрисидамаълумотлартўплайди.
Моддий бойликларни омборхона ва бошқа сақлаш жойларида ҳисобга
олинишини текшириш уларни инвентаризация қилишдан бошланади.
Текширишнибошлашданолдинаудитормоддийбойликларсақланадиганбарча
жойларни аниқлаш ва танлаб инвентаризация ўтказиладиган бойликлар
рўйхатиниалоҳидатузишилозим.
Иш бошланишиданолдинаудиторкорхонараҳбарибиланинвентаризация
комиссиясинитузиштўғрисидакелишиболади.Корхонараҳбарибуҳақдабуйруқ
чиқаради.Унингбирнусхасиинвентаризацияўтказиш комиссиясиаъзолирига
берилади,комиссияраисиганазоратсўрғич(
пломба)
лагичитопширилади.
Инвентаризация комиссияси таркибига, одатда, моддий жавобгар
шахслардан ташқари,корхона раҳбарияти вакиллари,мутахассислар ҳам
киритилади.
Агармоддийжавобгаршахсмеҳнаттаътилидаёкиузоқвақтданберикасал
бўлса,айрим аудиторларинвентаризацияўтказишниўшашахссизбажаришга
қарор қилиб катта хатога йўл қўйишади. Ваҳоланки,моддий бойликлар
етишмовчилигианиқлангантақдирдамоддийжавобгаршахскейинчаликунитан
олмаслигиваунингнатижаларигаэътирозбилдиришимумкин.
Агар моддий жавобгар шахс узрли сабаб билан ишда бўлмаса,аудитор
омборхонанимуҳрлабқўйиб,инвентаризацияўтказишниуишгатушгандансўнг
бажаришилозим.
Аудитор инвентаризация қилишни бошлашдан олдин омборчидан
инвентаризация бошланадиган сана учун моддий бойликларнингкирими ва
чиқимибўйичаҳисоботтузиб,унингбирнусхасиниташкилотбухгалтериясига
топширтиради ва иккинчи нусхасини аудитор ўзига олади.Бундан ташқари,
аудитормоддийжавобгаршахсданбойликларнингкиримивачиқимигадоир
барчаҳужжатларбухгалтериягатопширилганлигиваулардакирим қилинмай
қолган ёки чиқимга ҳисобдан ўчирилмаган ҳеч қандай моддий бойликлар
йўқлиги ҳақида тилхат олади. Моддий бойликларни сотиб олиш учун
ҳисобдорликсуммасиёкиуларниолиш учунишончномагаэгашахсларданҳам
шумазмундатилхатолинади.
Шундансўнгкомиссияаъзоларимоддийбойликларнитекширишгакиришади,
яъниуларнитарозидатортиш,қайтасанашёкиўлчабкўришйўлибиланҳақиқий
қолдиқларини аниқлайди.Аудиторлар инвентаризацияни бошлашдан олдин
тарозилар ва бошқа ўлчаш асбобларининг аниқ ишлашига ишонч ҳосил
қилишларилозим.Айрим аудиторлартортиш,ўлчаш,санаш ишлариниўзлари
бажаришгаҳаракатқилишади,ҳисобчиходим ёкимоддийжавобгаршахсбу
вақтдаўлчаш натижалариниқайдқилибтуради.Бироқ,бундайқилиш нотўғри.
Аудитортортиш,санаш,ўлчаш ишларинитўғрибажарилаётганлигиникузатиб
туришиванатижалариниўзиёзибборишилозим.Шунингдек,тушунмовчиликлар
рўйбермаслигиучунмоддийжавобгаршахсҳам текширувнатижалариниёзиб
боришикерак.Вақти-
вақтибиланбуёзувларсолиштирилишизарур.
Моддий бойликларнинг ҳар қайси тури бўйича инвентаризация қилиш
натижалариинвентаризациярўйхатидақайдқилинади;бундайрўйхатмоддий

---

бойликлартурганёкисақланадиганжойларёкиуларнингбутсақланишиучун
жавобгаршахсларбўйичаалоҳида-
алоҳидатузилади.
Уларрўйхатларданоменклатурабўйичаваҳисобгаолишдақабулқилинган
ўлчов бирликларида (
!