Харидлар ҳажми қалбаки харидлар ёки муомалаларни аксэттириш каби
харажатларнотўғритуркумланганҳоллардаоширибкўрсатилганбўлишимумкин.
Бундай фактларни аниқлаш учун харажатларни танлаб текшириш ва зарур
аналитикамалларнибажаришлозим.
3.Товар-
моддийзаҳираларнингмавжудлигивасақланишининазорат
қилишнитекширишуслубиёти.
Омбор хўжалигининг аҳволи ва товар-
моддий заҳиралар сақланишини
текширишэнгмуҳимаудиторликамаллариданбирибўлибҳисобланади.Корхона
фаолиятинингушбусоҳасиниҳартомонламаўрганиш учунаудиторомборлар,
цехларваишлабчиқаришзаҳираларисақланадиганбошқажойларнитекширади.
Бунда ишлаб чиқариш заҳираларини сақлаш шароитлари,ёнғин хавфининг
олдини олиш, омборларнинг қурилмалар, техникалар, асбоблар билан
жиҳозланганлигивауларнингтўғриишлатилиши,омборбинолариниқўриқлаш
ҳолатиҳам ўрганилади.Омборхўжалигинингқониқарсизташкилэтилганилиги
товар-
моддийзаҳираларсақланишиустиданичкиназоратнингпастдаражада
эканлигидандалолатберади.
Ўрганиш жараёнида моддий қийматликларни қабул қилиш,сақлаш ва
беришгаалоқадорходимларнингмоддий жавобгарликларини ташкил этишга
махсус эътибор қаратилади.Ходимларнингҳуқуқ ва бурчлари,уларнингиш
тартиби,қийматликларниқабулқилишвабериш,ҳамдауларниҳужжатлаштириш
тартиби,омборларда натурал ўлчовларда ҳисобни юритиш,бухгалтерияга
ҳисоботларни тақдим этиш муддатлари кўрсатилган стандартлар ёки
йўриқномаларниишлабчиқиш вамоддийжавобгаршахсларгатақдим қилиш
моддийқийматликларнисақлашнитаъминлашнингмуҳим шартлариданбири
ҳисобланади.
Товар-
моддий заҳираларни сақлаш жойларини кўздан кечириш чоғида
моддийжавобгаршахслардагиҳужжатларбўйичауларқийматликларниқабул
қилиш ва беришни расмийлаштириш,ҳамда омборхона ҳисоби дафтари ёки
карточкаларига ёзишни ўз вақтида амалга оширилаётганлиги текширилади.
Ҳисобгаолинмаганошиқчаматериалларватайёрмаҳсулотларқуйидагийўллар
биланвужудгакелишимумкин:
*
тайёрмаҳсулотларнитайёрлаш чоғидахом ашёларниалмаштириш;хом
ашёваматериалларнитопширувчиларнингоғирликданурибқолиши,намлигини
ошириб кўрсатиш ва уларнингнавларини пасайтириш;тайёр маҳсулотларни
харидорларгажўнатишчоғидаўлчовдан,ҳисобданватарозиданурибқолишлар;
*
моддий қийматликларни юклаш-
ташиш-
тушириш ёки сақлаш чоғида
йўқолгандебасоссиздалолатномалартузишвашунгаўхшаш.
Ҳисобгаолинмаганошиқчаматериаллародатдаалоҳидасақланади.Уларни
аниқлаш учуномборхонаҳисобидафтариёкикарточкаларимаълумотларидан
фойдаланилади.Агарҳисобгаолинмаганошиқчаматериалларбўлса,алоҳида
турдагиматериалларнингмаълум даврлардагичиқими,қоидагикўра,уларнинг
киримиданошибкетади(
қизилбиланчиқиш)
.Бундайошиқчасарфлашларшу
номдаги материалларнинг кейинги тушумлари ва киримлари ҳисобидан
қопланади.
Омборхўжалигиникўзданкечиришвамоддийқийматликларсақланишининг
назоратиниҳужжатларасосидатекшириш биланизчиламалгаошириш товар-
моддийзаҳираларнингсақланишитўғрисидаасосланганхулосаларқилиш ва
профилактиктадбирларишлабчиқишимкониниберади.
Товар-
моддий заҳираларни аудиторлик текширувдан ўтказиш жараёнини
иккиқисмгабўлишмумкин:
1.Инвентаризация ўтказиш орқали уларнинг ҳақиқатда мавжудлигини
аниқлаш;
2.Моддийқийматликларниҳисобваҳисоботдатўғрибаҳолашниҳамдаакс
Do'stlaringiz bilan baham: |