Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ҳужжатинингнусхасибўлишилозимлигининазардатутишкерак.
Халқароамалиётда«ноу–хоу»тушунчасибозороборотидатижоратқадр-
қимматгаэгабўлган,исталганилмий,техникавий,ишлабчиқариш(
ташкилэтиш
вабошқарувтизиминиқўшганҳолда)ахборотлариниўзичигаолишимумкин.
Шунингдек,«ноу–хоу»ҳуқуқларияънитехник-
тажрибаёкиишлабчиқариш
сирлариҳамсаноатмулкиобъектларигатааллуқлидир.Бундайҳуқуқлар,одатда,
юридиккучгаэгабўлганқандайдирҳужжатларбилантасдиқланмайди,лекин
улартижоратсириҳисобланадивамахсусмуҳофазақилишниталабэтади.
Амалдаахборотларгамонополэгаликқилиш ҳуқуқнингвужудгакелишига
асос бўлиб хизмат қилади. «Ноу - хоу» ни муҳофаза қилиш шартлари
қуйидагилардан иборат. Биринчидан,ахборотнинг учинчи шахсга маълум
бўлмаслигиунингтижорийқадр-
қимматигазаруршарт-шароит(
замин)бўлиб
хизматқилади.Иккинчидан,уучинчи шахсларнингбемалол киришлари учун
ёпиқ бўлиши керак (
қонун асосида)
. Учинчидан, ахборот эгаси унинг

---

махфийлигинимуҳофазақилиш учунзарурчора-тадбирларниқўллашилозим.
Ушбумахфийлик шартларидан бирортасинингбузилиши ахбротэгасини уни
ҳимоя қилиш ҳуқуқидан маҳрум этади.«Ноу-
хоу»эгаси ҳуқуқларини ҳимоя
қилиш ЎзбекистонРеспуликасиФуқароликКодексивабошқатегишлиқонуний
ҳужжатларбиланамалгаоширилади.
Савдомаркалари
-компанияларга,маҳсулотёкихизматларгаоидберилган
номлар,рамзлар ёки бошқахил (
аниқлаб берувчи)идентификациялар.Улар
эгаликқилишниасослаш учунрўйхатгаолиниши,рўйхатгаолинганлариэса-
уларнинг фаолият муддатларини маълум бир даврга узайтириш асосида
янгиланиб бориши мумкин. Бундай ҳолларда номланишлар, рамзлар ва
маҳсулотнинг бошқа аниқловчи идентификациялари юридик жиҳатдан
ҳимояланади.
Савдо маркасини сотиб олиш чоғида тўланган пул маблағлари суммаси
капиталлаштирибборилади.Унгаишловбериш,униҳимояқилиш,кенгайтириш,
рўйхатданўтказиш ёкисуддаҳимояқилиш натижасидаюзагакелгансуммалар
ҳамкапиталлаштирилади.
Шу тариқа капиталлаштирилган суммалар савдо маркасининг фойдали
хизматқилишимуддатимобайнидаёкиушбумуддатларданқайсибиринисбатан
қисқабўлибчиқишиданкелибчиққанҳолда-40йилмобайнидаамортизация
қилинишилозим.
Товарбелгилари
бирортакорхонатовар(
хизмат)
ларинибошқакорхоналар
товарлари ёки хизматларидан фарқлаш учун хизматқиладиган белгилардир.
Улароғзаки,тасвирий,ҳажмливабошқачакўринишлардабўлишларимумкин.
Асосий фаолияти ҳар хил хизмат кўрсатишдан иборат бўлган (
меҳмонхона,
туристикбюро,транспорткорхонасивашунгаўхшаш)ташкилотлартомонидан
фойдаланадиган хизмат кўрсатиш белгилари ҳам товар белгиларига
тенглаштирилган. Товар белгилари ва хизмат кўрсатиш белгилари
ишлатиладиган товарлар ёки кўрсатиладиган хизматларга махсус (
алоҳида)
ҳуқуққа эгаликни тасдиқлайди.Бу белгилар товарларга ёки қадоқланган
идиш(
упаковка)
ларга, чизмаларга, проспектларга, счётларга, бланкаларга,
товарларни кузатувчи ёки уларни сотишга доир муомалалар билан боғлиқ
ҳужжатларёрлиқларигатуширилади.
Товар белгиси гувоҳномаси
товар белгисидан фойдаланадиган шахснинг
ҳуқуқинитасдиқловчимуҳофазаҳужжатибўлибҳисобланади.
Фойдали модел ишлаб чиқариш воситалари ва истеъмол буюмларининг,
шунингдек, улар таркибий қисмларининг конструктив бажарилиши каби
тавсифланади.Фойдалимоделгувоҳномасифойдалимоделниишлатиш учун