Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

қанчаликасосланганлиги(
иқтисодийҳисоб-
китобларбилантасдиқланганлиги)
га
ишончҳосилқилишзарур.Ажратмаларҳажмиасосийвоситалартурларибўйича
табақаланганёкиажратмаларнингягонанормасиўрнатилганбўлишимумкин.
Агарягонанормативниқўллаш,аудиторнуқтаиназаридан,таннархнингасоссиз
кўтарилишивасолиққатортиладиганбазанингпасайишигаолибкелса,убундай
ҳолатниаудиторликҳисоботидакўрсатибўтишилозим.
Масалан,таъмирлаш фондигаажратмаларнингягонанормасида,агарбино
ва иншоотларнингқиймати умумий балансда салмоқли ўрин тутса,аудитор
кейингийиллардақандайажратмаларнормалариқўлланилганиникўрибчиқиши
лозим. Асосий воситалар(
бинолар, иншоотлар, транспорт воситалари,
машиналарвақурилмалар)
нингхизматқилиш муддатларихилма-
хил,шунинг
учунамортизацияажратмаларинингягонанормалариниқўллаш унчаликтўғри
эмас.Бошқа томондан,машина ва қурилмаларни ҳар хил иш сменаларида,
алоҳидатехнологикмуҳитвашунгаўхшаш юқоридаражадаэскиришгаолиб
келадиган шароитларда ишлатиш ҳам таъмирлаш фондига қилинадиган
ажратмаларни тезлаштиришни тақозо этади. Пудрат шартномаси бўйича
ҳисобланган суммалар, ижтимоий суғурта фонди(
ИСФ)
га ажратмалар ва
транспорт солиғидан ташқари,меҳнат ҳақи сарфлари (
бюджетдан ташқари
фондларга ажратмалар билан биргаликда) каби харажатларга қўшилади.
Аудитортаъмирлаш фондигаажратмаларнормативларинингтехник-
иқтисодий
асоси(
ҳисоб-
китоби)
нингмавжудлигиваҳаройликажратмаларқилишдауларга
риояқилинганлигигаишончҳосилқилишилозим.
Пудратусулидабажарилгантаъмирлаш ишлариаудитинингхусусиятлари.
Бу ҳолда таъмирлаш ишлари тузилган шартномалар асосида пудратчи
ташкилотлартомониданбажарилади,бунда6010«Молетказибберувчиларва
пудратчиларгатўланадигансчётлар»счётидааксэттириладиган,корхонанинг
таъмирлаш ташкилотларибиланҳисоб-
китобларитекшириш объектларибўлиб
ҳисобланади.Шунингдек,таъмирлаш ишларитадбиркоржисмонийшахсларёки
тадбиркор бўлмаганлар билан тузилган пудрат шартномаларига асосан ҳам
бажарилишимумкин.Сарфларниишлабчиқариш харажатларигақўшиш фақат
таъмирлаш ишларини бажариш сметаси шартнома билан кўзда тутилган

---

ҳолатдагина мумкин.Агар бундай бўлмаганда,жисмоний шахслар билан
тузилган пудрат шартномалари бўйича бажарилган ишлар учун қилинган
харажатлар корхонанингсоф фойдаси ҳисобига ҳисобдан ўчирилиши лозим.
Жисмоний шахслардан бюджетга даромад солиғи ушланиши ва ўтказиб
берилишилозим.
Хўжаликусулидабажарилгантаъмирлаш ишлариаудитинингхусусиятлари.
Аввалтаъкидлабўтилганидек,таъмирлаш фондиташкилэтмайдиганкўпчилик
корхоналар барча қилган харажатларини уларнингқилинишмеъёрига қараб
маҳсулот ишлаб чиқариш (
иш бажариш,хизмат кўрсатиш) харажатларига
қўшадилар.Каттаваўртакорхоналардамахсустаъмирлаш хизматлари(
цехлар,
участкалар) бўлиши мумкин.Бундай бўлинмаларнинг харажатлари амалда
таъмирлаш турлари:жорий,ўрта,капитал таъмирлаш бўйича 2310«Ёрдамчи
ишлаб чиқаришлар» счётининг «Таъмирлаш устахонаси» аналитик счётида
олдинданйиғилибтаъмирлаш ишларитугалланганиданкейинкорхонадақабул
қилинганҳисобюритиш сиёсатигакўра2310-
счёткредитиданишлабчиқариш
счётлари (
2010, 2510, )
нинг дебетига ёки таъмирлаш фонди (
8910-
счёт
«Таъмирлаш фонди»аналитиксчёти)ҳисобигаҳисобданўчирилади.Капиталва