Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

тартибгасолинади.
Мавжудномоддийактивларниқуйидагиларасосидасотиболишмумкин:
*
лицензионшартнома;
*
«ноу-
хоу»ниқабулқилиш-
топширишшартномаси;
*
таъсисшартномаси.
Номоддийактивларникорхонанингўзидаяратиш қуйидагилардоирасида
амалгаоширилади:
*
асарнияратиштўғрисидагишартнома;
*
илмий-
тадқиқот ва тажриба-
конструкторлик ишларини бажариш
тўғрисидашартнома;
*
илмий-
техникмаҳсулотнияратиш(
бериш)тўғрисидашартнома.
Экспертиза ўтказиш чоғида эътибор қаратиш зарур бўлган айрим
шартномаларнингхусусиятлариниқисқачакўрибчиқамиз.
Муаллифлик шартномасида асардан фойдаланиш усуллари мазкур
шартномагамувофиқбериладиганмуайянҳуқуқлар;
фойдаланишучунбериладиганҳуқуқмуддати;
мукофатлаш кўлами ёки уни аниқлаш тартиби,тўлаш тартиби ва
муддатлари.
Лицензион шартнома предмети бўлиб шундай номоддий активлар
ҳисобланади-
ки, улар тегишли органларда махсус рўйхатдан ўтказилади
(
кашфиёт,фойдалимодел,саноатнамунаси,товарбелгиси,хизматкўрсатиш
белгиси)
. Лицензияловчи (
барча зарур ҳужжатларни берувчи томон) ва
лицензиатлицензионшартноманингтомонларибўлибҳисобланади.Лицензион
шартномада объектдан фойдаланиш усуллари (
саноат мулки объектидан
фойдаланишга доир муайян ҳуқуқлар)
;фойдаланиш учун бериладиган ҳуқуқ
муддати;мукофатлаш кўлами ёки уни аниқлаш тартиби,тўлаш тартиби ва
муддатлари.Мукофатлаш лицензиатнингфойдасиданажратмакўринишидаёки
қатъийсуммакўринишда,ёкиушбуусулларнибиргаликдақўшибаниқланиши
мумкин.Шартномада томонларнингмажбуриятлари кўрсатилади.Лицензион
шартномапатентидорасидарўйхатданўтказилишилозим.
«Ноу-
хоу»ни бир-
бировга ўтказиш шартномаси бўйича «ноу-
хоу»
(
ахборот)
дан фойдаланиш учун бериладиган ҳуқуқ эмас,балки унинг ўзи
берилади.Шартномада«ноу-
хоу»нибериш тартибитўғрисидагиасосийшартлар,
шартноманингамал қилиш муддати,баҳоси ватўлов тартиби,махфийликни
сақлаш бўйичатомонларнингмажбуриятларикўрсатилади.Берилаётган«ноу-
хоу»нибаёнқилиш шартноманингмуҳимшартлариданҳисобланади.Шартнома
рўйхатданўтказилмайди.
Илмий-
тадқиқот ва тажриба-
конструкторлик ишларини бажариш
шартномасидаишларнингномларивауларнингҳарбирбосқичи;ишнибажариш
учунасос(
дастур,режа,техниктопшириқларвашунгаўхшаш)
;бутунишларни
бажариш муддативаҳарбирбосқичнибажариш муддати;иш қиймативатўлов
тартиби;ишни қабул қилиш тартиби;ишлар натижаларидан фойдаланиш
шартлари;томонларнингмасъулиятларикўрсатилади.
Номоддийактивобъектиниҳисобгақабулқилиш кучгакирганшартнома
асосида амалга оширилади.Шартномаларни юридик экспертизадан ўтказиш
учунаудиторликфирмасинингюристижалбқилинишимумкин.
Аудитор шартномаларни текшириш билан бир қаторда номоддий
активларни
қабул
қилиш-
топшириш
далолатномаси
(
қабул
қилиш
далолатномаси)ваномоддийактивларниҳисобгаолиш карточкаси(
№1-
НМА
шакли)
ни тўлғазишни текширади. (
мажбурий реквизитларни тўлғазишнинг
тўғрилиги,фойдали хизмат муддатининг кўрсатилиш,ҳисобга қабул қилиш

---