Ijtimoiy siyosat

G„arbiy Yevropa mamlakatlarida ijtimoiy xarajatlarning 
iqtisodiy-siyosiy determinantlari
46
 
Mamlakat nomi 
Ijtimoiy 
xarajatlar, %da 
Ijtimoiy 
xarajatlarning 
o‗zgarishi, %da 
Iqtisodiy o‗sish, 
%da 
Parlamentdagi 
partiyaviy 
hukumat 
1973 y 1981 y 
1973-1981 yy 
1974-1981 yy 
1974-1981 yy 
Belgiya 
21,7 
29,7 
+8,0 
2,2 
Konservativ 
GFR 
21,3 
25,1 
+3,8 
2,3 
Sotsial-
demokratik 
Daniya 
20,0 
24,7 
+4,7 
1,4 
Sotsial-
demokratik 
Finlyandiya 
15,2 
20,2 
+5,0 
2,7 
Aralash 
Fransiya 
17,4 
24,5 
+7,1 
2,5 
Konservativ 
Buyuk 
Britaniya 
13,8 
19,1 
+5,3 
0,6 
Aralash 
Irlandiya 
14,2 
18,9 
+4,7 
3,7 
Konservativ 
Italiya 
18,6 
21,2 
+2,6 
2,4 
Konservativ 
Niderlandiya 
24,7 
27,9 
+3,2 
1,8 
Konservativ 
Norvegiya 
18,8 
21,2 
+2,4 
4,2 
Sotsial-
demokratik 
Avstriya 
19,0 
22,9 
+3,9 
2,6 
Sotsial-
demokratik 
Shvetsiya 
18,1 
27,8 
+9,7 
1,5 
Aralash 
46
The student‘s companion to Social Policy P. 130 

---

66 
G‗arbiy Yevropa mamlakatlarida ijtimoiy xarajatlar tarkibini tahlil 
qilish ijtimoiy himoyani moliyalashtirishning quyidagi tarkibiy 
xususiyatlarini aniqlash imkonini beradi: 
- G‗arbiy Yevropa mamlakatlarining barchasida ijtimoiy xarajatlar 
o‗sishining aksariyat qismi pensiya ta‘minoti, sog‗liqni saqlash va 
ishsizlik bo‗yicha sug‗urtalash yunalishlari hissasiga to‗g‗ri keladi; 
- ijtimoiy ta‘minotga nisbatan tibbiy sug‗urta xarajatlari kam 
ahamiyatli edi; 
-ishsizlik va ijtimoiy yordam dasturlarini moliyalashtirish ustuvorlik 
jihatidan oxirigi o‗rinlarda edi. 
1950–1980-yillarda Yevropaning integratsiyalashuvi jarayonida 
ijtimoiy siyosatga oid huquqiy-me‘yoriy hujjatlar qabul qilindi. Ular 
tarkibiga Yevropa hamjamiyatining tayanch aktlari hisoblangan Yevropa 
ijtimoiy xartiyasi (1961-y), fuqarolarning ijtimoiy huquqlarini, jumladan 
ijtimoiy himoyaga oid kafolatlovchi Ijtimoiy ta‘minot to‗g‗risidagi 
Yevropa Kodeksi (1968-y), Ijtimoiy ta‘minot to‗g‗risidagi Yevropa 
Konvensiyasi (1977-y), Ishchilarning ijtimoiy huquqlari to‗g‗risidagi 
Xartiya (1989) va boshqa huquqiy-me‘yoriy hujjatlar kirgan.
1973–1974-yillardagi 
iqtisodiy 
inqiroz 
ijtimoiy 
himoyaga 
ajratiladigan moliyaviy mablag‗larning o‗sish sur‘atlarini sekinlashishiga 
sabab bo‗ldi.