Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Электрли бошқарув аппаратлари ва уларнинг ёнғин хавфсизлиги. Электрли бошқарув аппаратларига қўйиладиган асосий талаблар

/2; 3; 5; 6; 7; 8; 10; 12; 14; 15/
Электрли бошқарув аппаратларининг вазифаси, тузилиши ва ишлаш принципларини ҳақида тушунча бериш, уларнинг хилларини кўрсатиш ва уларнинг ёнғин хавфсизлигини тушунтириш. Электрли бошқарув аппаратларига қуйиладиган қўйиладиган талаблар қайси меъёрий ҳужжатда кўрсатилганлигини ва асосий талабларни кўрсатиш.
Электр бошқарув аппаратлари бу – юқори токли электр қурилмаларини уларга нисбатан паст токли аппаратлар билан бошқарувчи аппаратларга айтилади. Бошқарув аппаратларига – контакторлар, магнит ишга туширгичлар ва контролёрлар киради.
Электрли бошқарув аппаратларини нотўғри монтаж қилинганда ёки нотўғри ишлатилганда уларнинг ўзи аварияга сабаб бўлиши, ёнғин ва портлашларни келтириб чиқариши мумкин. Чунки уларнинг ишлаш вақтида электр учқуни, электр ёйи ва шунга ўхшашлар содир бўлиши мумкин.
Электрли бошқарув аппаратлари ва электр мосламаларини ҳимояловчи аппаратлар ҳам ёнғинга хавфлидир. Нормал иш даврида ва айниқса конструктив-техник кўрсаткичлари (улаш жойлари бўлганда, контактлари ифлосланганда ва занглаб емирилганда ва бошқаларда) ёмон бўлганида ёнғин хавфлилиги ортади.
Электр бошқарув аппаратларининг ёнғин хавфлилиги кучланиш тармоқларини коммутациясида қисқа туташув бўлганида жуда юқори бўлади.
Электр ёйи жуда катта ҳарорат ажралиши ва катта миқдордаги аланга ёйига ўхшаш ёруғлик гази ажралиши билан кузатилади. Бу эса аппаратлар яқинида жойлашган енгил алангаланувчи суюқликлар ва ёнувчи суюқлик ва материаллар учун жуда катта хавф туғдиради.
Бошқарув аппаратларига қўйиладиган асосий талаблар қўйидагилар:
- Аппаратга ва унинг деталларига қўйилган қизиш ҳароратидан уларнинг ортиқча қизиб кетмаслиги;
- Қисқа муддатли ортиқча юкланишда ёки авария ҳолатида номинал токдан ишчи токнинг ошиб кетишида уларнинг бузилмаслиги;
- Қисқа муддатли кучланиш ортишида аппаратларнинг изоляция қисмларининг куймаслиги;
- Аппаратларнинг ишончлилиги ва хизмат қилиш муддатининг таъминланганлиги ва ҳ.к.

25.