Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Жониворларни муваффақиятли эвакуация қилинишини таъминлашга қаратилган лойиҳалаш, техник ва ташкилий ечимлар.

/3; 14; 20; 22/
Жониворларни эвакуация қилиш йўллари тушунчасини меъёрлаш. Эвакуация чиқиш йўлларининг сони, эвакуация қилиш эшик ва дарвозаларининг энг катта ва энг кичик ўлчамлари. Жониворлар оқими бир-бирига тўқнашиб кетиши, кескин бурилишлар ва бошқа, моллар эвакуациясини секинлаштирадиган ёки бутунлай тўхтатиб қўядиган вазиятлар пайдо бўлишига йўл қўймаслик.
Чорвачилик биноларини лойиҳалаш даврида уларнинг вазифаси ва ёнғин хавфлилигини эътиборга олиш ҳамда меъёрий ҳужжат талабларига риоя қилиш талаб этилади.
ҚМҚ ва ЁХҚ қоида талаблари бўйича чорвачилик биноларининг эвакуация йўлларининг эни жониворларнинг турига ва бино конструкцияларини оловга бардошлик даражасига боғлик.
Шунингдек биноларнинг ҳажмий-режалаштириш, конструктив ва техник ечимларини тўғри танлаш керак. Чорвачилик биноларини лойиҳалашда жониворларни ҳимоялашга қаратилган тадбирлар, қурилиш конструкциялар, ва технологик қурилмалар ҳисобга олиниш керак.
Биноларнинг ҳажмий режалаштириш, конструктив ва техник ечимларнинг асосий йўналиши қуйидагилардан иборат:
-чорвачилик биноларнинг қурилиш конструкцияси ва қурилмалари талаб этилган оловга чидамлилик даражасининг кўрсаткичига мос келиши;
-чорвачилик биноларининг майдонига қараб бўлма (отсек) ва секцияларга (улардаги ҳайвонларнинг сонига, турига, шунингдек ёнғин юкламасига) бўлиниши;
- эвакуация чиқиш йўл ва йўлакларининг ўлчамларига;
- боғлиқ (тасмадаги) ҳайвонларни тез бўшатишга мўлжалланган техник қурилмаларга;
-тутундан ҳимоялаш тизимларига;
-ёнғин ўчириш қурилма ва воситаларнинг мавжудлигига;
Чорвачилик биноларининг чиқиш эшиклари ва йўлакларининг ўлчамлари ҳайвонларнинг тури ва бинонинг олов бардошлик даражасига боғлиқ.
Бинонинг олов бардошлик даражаси паст бўлган биноларда йирик турдаги жониворлар сони кам бўлиши талаб этилади;
-йирик турдаги қора моллар учун чиқиш йўлагининг эни 1м, кичик турдагиларга -0,8 метр олинади;
Эвакуация чиқиш дарвозасининг энг кам эни 3 метр бўлиш керак;
Чиқиш дарвозасининг энг кам баландлиги 1,8 м бўлиши керак;
II ва III-даражали оловга бардош биноларда чорвачилик хоналари ўлчамлари ва ҳажми IV ва V даражали оловга бардош биноларникига қараганда катта. Шунга мувофиқ равишда II ва III-даражали оловга бардош биноларда чиқишларнинг солиштирма ўтказа олиш қобилияти II ва III-даражали биноларга қараганда кўпроқ.
Чорвачилик хоналарини асосан бир қаватли ва режада тўғри тўртбурчак шаклида қурилади. Айрим ҳолларда бинолар П - шаклига эга. Хўжаликнинг йўналишига боғлиқ ҳолда жониворлар миқдори ва пода ёш таркибидан келиб чиқиб, жониворларни боқиш учун биноларнинг қуйидаги турлари фарқланади.
- сигирхоналар, бузоқхоналар, ёш моллар учун қурилишлар, отхоналар, чўчқахоналар, қўйхона. Паррандаларни боқиш учун қуйидаги бинолар турларини фарқлайдилар: жўжахона, товуқхона, ғозхоналар, инкубаторлар ва ҳоказо. Паррандалар, одатда ўзаро пардеворлар билан ажратилган қисмларда жойлаштирилади. Ҳар бир қисм тарз томондан дарчаларга эга, улар орқали паррандалар тезликда бинодан узоқлаштирилиши мумкин.
Чорвачилик фермаларини ёнғин хавфсизлигини таъминлаш бўйича ташкилий тадбирлар тизимида, ёнғини содир бўлган ҳолда жониворларни эвакуация қилиш режаси муҳим ўрин эгаллайди. Жониворларни эвакуация қилиш режаси ёнғин - қўриқлаш хизмати бошлиғи томонидан ишлаб чиқилади, қишлоқ хўжалик корхонаси раҳбари тасдиқлайди ва барча ишловчиларнинг имзоси остида таништиради. Жониворларни эвакуация қилиш режаси мунтазам равишда (бир йилда икки марта) ишлаб борилади. Шу мақсадда ҳар бир фермада ишлаб чиқиш журнали олиб борилади.

46.