Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

3. Кўникмаларга эга бўлишлари керак:

• 
  лойиҳаларни электр қисмини ёнғин-техник тафтишини (экспертизасини) амалдаги меъёрий ҳужжатлардан амалда фойдаланиб ўтказишни;
  
• 
  халқ хўжалиги масканларида ишлатилаётган электр мосламаларини ёнғин-техник кўригини ўтказишни.
  

1. ЭМТҚ (ПУЭ) нинг 1-бобига асосан хоналар қандай синфларга бўлинади /2; 5; 6; 12/
Хоналарни синфларга бўлиш нима учун кераклигини тушунтириш, хар бир синфга алоҳида таъриф бериш, мисоллар кетириш.
Электр мосламаларини тузилиш қоидалари (ПУЭ) 1 бобига асосан ҳамма хоналар электр қурилмаларига атроф муҳитнинг таъсир қилишига қараб қуйидаги синфларга бўлинади:
- қуруқ, ҳаво намлиги 60% дан ошмайдиган хоналар (ҳамма яшаш уйлари, ўқиш, даволаниш ва шунга ўхшаш хоналар);
- намли, бу хоналарда сув буғлари вақтича, жуда кам миқдорда ҳосил бўлади. Намлиги 75% дан ошмайди (квартирадаги ошхона, иситилмайдиган зинапоялар, ертўлалар);
- зах, ҳаво намлиги узоқ муддат 75% дан ошади (жамоат ошхоналаридаги овқат пишириш хоналари, ваннали хоналар);
- жуда захли, ҳаво намлиги 100% га яқин, хона шипи, девори поли ва бошқа хонадаги буюмлар усти нам билан қопланган (ҳаммом, кир ювиш хоналари, турли ювиш хоналари);
- иссиқ, ҳаво иссиқлик даражаси узоқ муддат 30⁰ С дан ошади (қуритиш хоналари, термик цехлар, иссиқлик камералари);
- чангли, бу хоналарга ишлаб чиқариш технологик жараёнида ёнмайдиган чанг ажралиб чиқиб, электр симлари ва мосламалари устида ўтириб ёки электр машиналари, аппаратлари ичига кирадиган хоналар киради (цемент заводлари, тахта тилиш хоналари ва ҳ.к.);
- кимёвий фаол ёки органик муҳитли, бу хоналарда ишлаб чиқаришида буғлар ва газлар ажралиб чиқиб электр мосламаларининг ток юрадиган қисм қобиқларининг емирилишига, эришига сабаб бўладиган хоналар киради (кислота, аммиак, бўёқ, сероводород олинадиган ёки ишлатиладиган хоналар).


2. Портлаш хавфи бўлган аралашмалар деб нимага айтилади ва уларни гуруҳларга ажратишга нима асос қилиб олинган. ЭМТҚ, ПҲЭМТҚ, ПҲКЭМТҚ (ПУЭ, ПИВЭ ва ПИВРЭ) бўйича қандай белгиланади
/1; 2; 5; 6; 7; 12; 16/
Портлаш хавфи бўлган аралашмага таъриф бериш, уларни синфларга бўлишга нима асос қилиб олинганлигини тушунтириш. ЭМТҚ, ПҲЭМТҚ, ПҲКЭМТҚ (ПУЭ, ПИВЭ ва ПИВРЭ) бўйича қандай белгиланишини ёзиб бериш.
Портлаш хавфи бўлган аралашма деб – ёнувчи газлар, енгил алангаланувчи суюқлик буғларининг ҳаво билан аралашмаси, пастки алангаланиш концентрация чегараси 65 г/м³ дан юқори бўлмаган чанг ёки толаларнинг муаллақ ҳолатига ўтиши ва унинг маълум бир концентрациясида ташқи муҳит манбасидан портлашга қодирлигига айтилади.
ЭМТҚ (ПУЭ) га асосан ҳамма портлаш хавфини ҳосил қиладиган моддалар, яъни уларнинг ҳаво билан портлаш хавфи бўлган аралашмаларини гуруҳларга ва тоифаларга бўлиш қабул қилинган. Портлаш хавфи бўлган аралашмаларни гуруҳларга бўлинишига асос қилиб портлаш хавфи бўлган аралашманинг ўз-ўзидан алангаланиш ҳарорати олинган.
Аралашманинг ҳарорат даражаси қанча кичик бўлса аралашманинг алангаланиши ҳар қандай вазиятда ҳам ўз-ўзидан алангаланиш ҳарорати юқори бўлган аралашмадан хавфли ҳисобланади.
Ўз ўзидан алангаланиш ҳароратига қараб портлаш хавфи бўлган аралашмалар қуйидаги гуруҳларга бўлинади ва белгиланади:
ПИВЭ бўйича – тўртта гуруҳга: А, Б, Г, Д,
ПИВРЭ бўйича - бешта гуруҳга: Т1, Т2, Т3, Т4, Т5
ГОСТ 12.1.011-78 ёки ПУЭ бўйича - олтита гуруҳга: Т1, Т2, Т3, Т4, Т5, Т6.

ПУЭ 7.3.3-Жадвал