Ii. Асосий қисм. III. Хулоса I. Кириш

Ўрта подшолик даврининг бошида номархларнинг ҳокимияти деярли чекланмаган характерга эга бўлди. Ўрта подшоликнинг гуллаб-яшнаган даврида фиръавнлар давлатни бирлаштиришга ва марказий ҳокимиятни мустаҳкамлашга интилиб вилоятларнинг эски, мустақил ҳукмдорларини янги, подшо ҳокимиятига бўйсунадиганлари билан алмаштириб, номархларнинг ҳокимиятини чеклашга ҳаракат қилганлар. Подшонинг асосий таянчи сарой аъёнлари, хизматчи зодагонлар, шунингдек, подшони қўриқловчи қўшинлар бўлган.
Номархлар ўз ёзувларида фиръавнга содиқликларини таъкидласалар-да, ўзларини хийла мустақил ҳис қилганлар, ҳатто йил ҳисобини ҳам фиръавнлар подшолиги ҳисоби билан эмас, балки ўз ҳисоблари билан юргизганлар. Уларнинг ҳар қайсисининг шахсий қўраси ва ҳарами, шунингдек, ўз қўшини бўлган, у вилоятда фиръавннинг ноиби бўлишдан кўра, фиръавнга тобе кичикроқ подшо бўлган. Олий ҳокимиятнинг бунга тоқат қилишидан бошқа чораси бўлмаган.
Янги подшолик марказий бюрократик бошқариш тизимининг мустаҳкамланиши билан характерланади. Мамлакат иккита маъмурий округга: Юқори ва Қуйи Мисрга бўлинган. Улар ўз навбатида вилоятларга (номларга) бўлинган. Ҳар бир округ тепасида фиръавннинг махсус ноиби турган. Бу эса бошқарувнинг янада марказлашувига ёрдам берган. Номларда бутун ҳокимият подшо чиновниклари қўлида тўпланган. Шаҳар ва қалъаларни фиръавн томонидан тайинланадиган бошлиқлар идора этган.
Қадимги Бобилнинг давлат тузуми
Хитойда Чжоу подшолиги даврида сарой бошқарув тизими ташкил қилиниб, сарой хизматчилари бир вақтда мансабдор шахслар ҳисобланарди. Давлатда турли вазифаларни амалга оширадиган кўп сонли чиновниклар мавжуд эди.
Подшонинг асосий маслаҳатчилари “учта гун”: “буюк мураббий”, “буюк устоз” ва “буюк ҳомий” ҳисобланган (сян айнан шуларнинг ичидан тайинланган).
Бундан ташқари, давлатда қуйидаги учта бошқарувчи бўлган:
1. Диний маросимларни юритувчи амалдор.
2. Жамоат ишлари маҳкамаси бошлиғи. Унинг ихтиёрида ер фонди ва суғориш тизими бўлган.
3. Ҳарбий маҳкамани бошлиғи.
Ғарбий Чжоу подшолигида коҳинлар ва фолбинлар ҳам муҳим ўрин тутган. Олий коҳин ва буюк фолбин деган мансаблар мавжуд эди.