Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги

Билим соҳаси: 100000 – Гуманитар соҳа

Таълим соҳаси: 120000 – Гуманитар фанлар
Таълим йўналиши: 5120100 – Филология ва тилларни ўқитиш
(ўзбек тили)

Тошкент – 2012
Фаннинг ўқув дастури Олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими ўқув-методик бирлашмалари фаолиятини мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2012 йил “6” 03 даги “1” -сон мажлис баёни билан маъқулланган.

Фаннинг ўқув дастури Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетида ишлаб чиқилди.

Тузувчилар:

Дадабоев Ҳ. - Умумий тилшунослик ва компьютер лингвистикаси кафедраси мудири, филология

фанлари доктори, профессор

Ҳамидов З. - Умумий тилшунослик ва компьютер

лингвистикаси кафедраси доценти, филология
фанлари номзоди
Тақризчилар:

Аширбоев С. - Низомий номидаги Тошкент Давлат

педагогика университети профессори,
филология фанлари доктори

Умаров Э. - ЎзРФА Алишер Навоий номидаги Тил ва

адабиёт институти етакчи илмий ходими,
филология фанлари доктори, профессор

Фаннинг ўқув дастури Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети Илмий-методик кенгашида тавсия қилинган (2011 йил “25” 10 даги “2” -сонли баённома).

Кириш

Республика Президенти И.Каримовнинг “Юксак маънавият –енгилмас куч” асари ҳамда Кадрлар тайёрлаш миллий дастуридан келиб чиққан ҳолда талабаларда тил тарихи соҳасининг предмети, вазифаларини ёритиш, фан доирасида ўрганиладиган асосий масалаларнинг мазмун мундарижасини белгилаш, тилшунослик тарихининг энг муҳим саҳифалари борасида тасаввур ҳосил қилиш, тил тарихига бағишланган маърузалар ўқиш ўз долзарблигини сақлаб қолмоқда.

Ўқув фанининг мақсади ва вазифалари

«Тил тарихи» фанини ўқитишдан мақсад: туркий тиллар, жумладан, ўзбек тилининг бир неча юз йиллик шаклланиш ва тараққий этиш динамикасини кузатиш, даврлар оша етиб келган қўлёзма манбалар ва уларнинг мавжуд нашрларидаги ашёвий материалларга суянган ҳолда фонетик-фонологик, морфем-морфологик, лексик-семантик ҳамда синтактик сатҳларда содир бўлган ўзгаришлар ва уларни ёзага келтирган лингвистик ва экстралингвистик омиллар хусусида билим беришдир.

Фанни ўқитишнинг вазифалари талабаларда “Тил тарихи” фани таркибидан ўрин олган “Қадимги туркий тил”, “Эски ўзбек тили ва ёзуви”, “Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси” ва “Адабий тил тарихи”нинг вужудга келиши ва ривожланиши бўйича билимларни шакллантириш ва мустаҳкамлашдан иборатдир. Қадимги туркий тил, эски туркий тил ва эски ўзбек адабий тили даврида яратилган ёдгорликлар, хусусан, VII-X асрларга оид Ўрхун-Энасой битиклари, XI-XIV асрларда яратилган эски туркий тил манбалари ҳамда XV-XIX асрларга тааллуқли эски ўзбек адабий тили ёдгорликлари фонетикаси, морфологияси, лексикаси ва гап қурилиши ҳақида билим беришдан иборат.