Ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a s. Isxakov, V. Topildiyev

Ñàèäîâ À. Õ. Ñðàâíèòåëüíîå ïðàâîâåäåíèå, þðèäè÷åñêàÿ ãåîãðàôèÿ
ìèðà. — Ì., — Ñ. 54–57.

---

18
Hozirda rim xususiy huquqi butun jahonda universitet va
institut-larda rim huquqining tarixi, rim xususiy huquqi, rim
fuqarolik huquqi degan nomlar bilan o‘qitilmoqda. Hatto
Birlashgan Germaniyada Pandekt tizimi bilan Gay institutsiyalari
alohida fan sifatida o‘qitiladi. Afrika, Sharqiy Osiyo, Shimoliy
Amerikada, ayniqsa Xitoy xalq respublikasi, Kuba sotsialistik
respublikasida, G‘arbiy Yevropa mamlakatlari universitetlarining
o‘quv rejalariga rim xususiy huquqini kiritganlar.
G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida rim xususiy huquqi fuqarolik
va savdo huquqiy sohalari qonunlarini ishlab chiqishda, ularni
takomillashtirishda normativ asos sifatida ishlatib kelinmoqda.
Shuningdek, Sharqiy Afrika mamlakatlarida esa rim xususiy
huquqidan fuqarolik, savdo va boshqa iqtisodiy munosabatlarni
tartibga solishda qo‘shimcha manba sifatida foydalanilmoqda.
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, amalga oshirilgan qayta ishlashlar,
yangidan sharhlashlardan maqsad rim xususiy huquqi normala-
rining mohiyatini, mazmunini pastga tushirish emas, balki o‘sha
jamiyatning rivojlanish jarayoni tarixiy zarurat sifatida va yangi
vujudga kelgan ishlab chiqarish munosabatlariga moslashishdan
kelib chiqqan edi.
Shunday qilib, yangi vujudga kelgan ijtimoiy munosabatlar,
ishlab chiqarish munosabatlari yangi huquqiy normalarga
asoslanishni taqozo etdi va XVII—XIX  asrlardagi burjua fuqarolik
huquqining rivojlanishiga rim xususiy huquqi nazariy va amaliy
jihatdan poydevor bo‘lib xizmat qildi.