Ibragimova Gulrux Ixtiyorovna darajali qatorlar yordamida differengial tenglamalarga qoeilgan masalalarni echish

Darajali qatorning yaqinlashish radiusi va yaqinlashish intervali. Faraz qilaylik,

darajali qator berilgan bo’lsin. Bu qatorning yaqinlashish yoki uzoqlashish nuqtalari haqida quyidagi uch hol bo’lishi mumkin:

1. 
   barcha musbat sonlar qatorning yaqinlashish nuqtalari bo’ladi;
   
2. 
   barcha musbat sonlar qatorning uzoqlashish nuqtalari bo’ladi;
   
3. 
   shunday musbat sonlar borki, ular qatorning yaqinlashish nuqtalari bo’ladi, shunday musbat sonlar borki, ular qatorning uzoqlashish nuqtalari bo’ladi.
   

Birinchi holda, Abel teoremasiga ko’ra darajali qator barcha da yaqinlashuvchi bo’lib, darajali qatorning yaqinlashish to’plami bo’ladi. Bunday qatorga ushbu

darajali qator misol bo’ladi.

Ikkinchi holda, Abel teoremasining natijasiga ko’ra darajali qator barcha da uzoqlashuvchi bo’lib, uning yaqinlashish to’plami bo’ladi. Bunday qatorga ushbu

darajali qator misol bo’la oladi.

Endi uchinchi holni qaraymiz. Bu holga ushbu

darajali qator misol bo’ladi. Bu darajali qator barcha da yaqinlashuvchi va demak, Abel teoremasiga ko’ra qator da yaqinlashadi, barcha da qator uzoqlashuvchi va demak, Abel teoremasining natijasiga ko’ra qator da uzoqlashadi. Demak, darajali qatorning yaqinlashish to’plami bo’ladi.

Aytaylik,

darajali qator nuqada yaqinlashuvchi, nuqtada nuqtada esa uzoqlashuvchi bo’lsin. Ravshanki,

bo’ladi.

Agar darajali qator

nuqtada yaqinlashuvchi bo’lsa,

deb, uzoqlashuvchi bo’lsa,

deb va nuqtalarni olamiz. Ravshanki,

va

bo’ladi. Bu munosatbadagi va sonlarga ko’ra va sonlarni yuqoridagiga o’xshash aniqlaymiz:

Agar darajali qator

nuqtada yaqinlashuvchi bo’lsa,

deb, uzoqlashuvchi bo’lsa,

deb va nuqtalarni olamiz. Bunda

va

bo’ladi.

Bu jarayonni davom ettira borish natijasida darajali qatorning yaqinlashish nuqtalaridan iborat , uzoqlashish nuqtalaridan iborat ketma-ketliklar hosil bo’ladi. Bunda

va da

bo’ladi. va limitlar mavjud va

bo’ladi. Uni bilan belgilaymiz:

.

Endi o’zgaruvchining tengsizlikni qanoatlantiruvchi ixtiyoriy qiymatini olaylik. Unda

bo’lishidan, shunday topiladiki,

bo’ladi. Binobarin, berilgan darajali qator nuqtada, demak qaralayogan nuqtada yaqinlashuvchi bo’ladi.

o’zgaruvchining tenglikni qanoatlaniruvchi ixtiyoriy qiymatini olaylik. Unda

bo’lishidan, shunday topiladiki,

bo’ladi. Binobarin, berilgan darajali qator nuqtada, demak qaralayotgan nuqtada uzoqlashuvchi bo’ladi.

Demak, darajali qator uchun shunday musbat soni mavjud bo’ladiki, , ya’ni da qator yaqinlashuvchi, , ya’ni da qator uzoqlashuvchi bo’ladi. nuqtalarda darajali qator yaqinlashuvchi ham bo’lishi mumkin, uzoqlashuvchi ham bo’lishi mumkin.