I qism. Fotometriya asoslari

4.3.6. Rangli reflekslar 
Rangli reflekslar deb, qo‘shni buyumlarning ravshan yoritilgan 
rangli sirtlariga yaqin joylashgan ob’ektning soyasida hosil bo‘ladigan 
rangli yoritilganlikka aytiladi. Bunda ob’ekt rangining o‘zgarishi ham 
ranglarni subtraktiv aralashtirish qonuniga bo‘ysinadi. 
Umumiy mulohazalar. Ko‘zning faoliyati ma’lum bir qonuniyatlar 
bilan qat’iy bog‘langan. Ravshanlikni va rangdorlikni his etish sifati 
hamda ularni idrok qilish sifati ham ko‘plab sharoitlarga bog‘liq bo‘ladi. 
Bu sharoitlarga operator ko‘zining faoliyati ro‘y berishi mumkin bo‘lgan
tasvirga olish maydonchalari, montaj stoli, ko‘rish uchun mo‘ljallangan 
zal va shu kabilar kiradi. Kinoteleoperator ishidagi ranglarni vizual 
baholashiga suyangan holda, tasvirga olishni tashkil etish bo‘yicha qabul 
qilinadigan texnik yechimlarning ishonchlilik darajasi haqida bilishi 
shart.
Ob’ektning ravshanligi va rangdorligi haqida inson ko‘zi 
tomonidan noto‘g‘ri ma’lumotlar beriladigan qator holatlar mavjud va 
shunday holatlar ham borki, ba’zi bir asboblarning ko‘rsatishiga 
nisbatan operatorning vizual baholashi yetarlicha aniq, ba’zan esa 
aniqroq bo‘ladi.
4.3.7. His qilishning idrok etishdan farqi 
Buyumsiz izolyatsiyalangan rang kuzatilganda faqat u his qilinadi. 
Boshqa ranglar va buyumlarning qurshovida joylashgan aniq buyumning 
rangi kuzatilganda esa, shu rangni idrok etishni yuzaga keltiradigan har 
xil his qilishlarning o‘zaro ta’sirlashishiga ega bo‘lamiz.
Kinotasvir rangini idrok etishga ta’sir ko‘rsatadigan sharoitlar: 
rangli kadrni kuzatishdagi emotsional kechinmalar, tovushning jo‘rligi, 
ko‘zga ta’sir qilayotgan ranglarning ketma-ketligi, ko‘zning rangli 
qo‘g‘otish ta’sirining davomiyligi, rangni kuzatishdagi ko‘zning holati 
va shu kabi ko‘plab vaziyatlar.
His qilish (sezish) – fiziologik hodisa bo‘lsa, idrok etish bu 
psixologik hodisadir. 

---

250