I ham dam ov, Z. Bobom uradov, E. Hamdamova



Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/120
Sana31.12.2021
Hajmi6,12 Mb.
#275719
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   120
Bog'liq
Ekologiya lot.

konsorsiyalar
 xarakterlidir.
Konsorsiyalar.
  Konsorsiya  tushunchasi  fanga  V.N.Beklemishev  va 
L.G.Ramenskiylar  tomonidan  kiritilgan.  V.N.Beklemishev  konsorsiya  de- 
ganda  ayrim  tu r biror  biotsenoz tarkibiga  kirar  ekan,  u  m a’lum  bir  edifika- 
tor  yoki  dom inant  tur  bilan  birgalikda  boshqa  individlar  bilan  yashayotgan 
(tanasi  ichida  yoki  yuzasida)  bir  nechta  boshqa  individlardan  iborat 
epibiotlar  va  endobiotlardan  tashkil  topishini  tushunadi.  M asalan,  yong'oq 
o'simligi  tuproqda  yashaydigan  zam burugiar  bilan  birga  tana  va  shoxlari- 
dagi  epifit  holda  yashaydigan  moxlar  va  lishayniklar  to'qimalaridagi  parazit 
zam burugiar  hamda juda  ko‘p  bo‘g‘imoyoqIilar  bilan  murakkab  konsorsi- 
yani  hosil  qiladi.  H ar  bir  yong‘oq  tupi  ana  shunday  konsorsiyalardan  ibo­
rat.  D ala  sichqoni  ektoparazitlari,  ichki  organlaridagi  bakteriyalari,  sodda 
hayvonlari,  parazit  chuvalchanglari  bilan  birga  konsorsiyaga  misol  b o ia  
oladi.  Konsorsiyalardagi  ichki  aloqa  bogianishlam i  o ‘rganish  bioget- 
senozlardagi  katta  bir  muammolardan  biri  hisoblanadi.
L.G.Ramenskiy  moddalar  almashinuvi  nuqtayi  nazaridan  o'sim liklar 
hamjamoasidagi  hayoti  va  taqdiri  bir-biri  bilan  chambarchas  bogiangan 
hamda  umumiy  b o ig an   har  xil  organizmlarning  majmuyini  sonsorsiyalar 
deb  ataydi.  C hunonchi,  daraxtlar  orasida  (yong‘oq,  olm a,  d o ia n a , 
tog'olcha)  ular  uchun  xos  b o igan  parazitlar,  saprofitlar,  epifitlar  (moxlar, 
lishayniklar),  simbaontlar  (mikroorganizmlar,  mikroblar,  rizosferalar  va 
boshq.),  zararkunandalari,  changlantiruvchilar,  meva  va  u ru g ia m i  tarqa- 
tuvchi  va  hokazolar.
Hozirgi  zamon  tushunchasicha  konsorsiya  deganda  biotsenozdagi  bi­
ror  bir  avtotrof  (geterotrof)  organizm  yoki  populatsiya  majmuyi  atrofidagi 
geterotrof organizmlarning  populatsiyasiga  aytiladi.  Bunda  har  bir  a ’zo  ik- 
kinchi bir a ’zo  bilan  trofik va  topik  bogianishlarda  b o iad i.
H ar bir  konsorsiya  markaziy  yadro  (konsorsiyaning  determ inanti)  va  u 
bilan  bogiangan  trofik  va  topik  bogianishlardagi  konsortlardan  tashkil 
topgan.
Konsorsiyalar  o ‘z  navbatida  bir-biri  bilan  bogiangan  bir  nechta  kon- 
sentrlarni  hosil  qiladi.  Ulaming  birinchi  determ inant  bilan  bevosita 
bogiansa,  ikkinchisi  esa  bilvosita  bogianadi  va  hokazo.  Birinchi  konsentr 
konsorblarni  modda  va  energiya  manbayi  sifatida  determ enant  organizm 
konsorsiyalaridan  foydalanadi.  Ikkinchi  konsentr  konsortlari  esa  birinchi 
konsentrni  tashkil  etgan  organizmlar  hisobiga  oziqlanadi  va  hokazo.
Tirik  o‘simlik  va  hayvon  oiganlari,  ulardan  ajralib  chiqadigan  moddalar, 
shuningdek o'lik orgaaik qoldiqlar ozuqa  manbayi  boiib  hisoblanadi.
Konsorsiya  determinantlari  o'simlik  (fitokonsorsiyalar)  individi  popu- 
latsiyalari  b o iish i  mumkin.  Organizmlarning  hosil  qilgan  konsorsiya lari 
o'zaro,  to ‘g‘ridan-to‘g‘ri  yoki  bilvosita  ta ’sirlarda  b o iib ,  determ inantlar  va 
konsortlar soniga  ijobiy  yoki salbiy ta ’sir  ko'rsatadi.



Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish