I bob. Alohida olingan so'z turkumlari



Download 169,77 Kb.
bet3/13
Sana15.06.2023
Hajmi169,77 Kb.
#951736
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
asd

Mustaqil so’z turkumlari -atash va umumiy Grammatik ma`noga ega bo’lib, biror so’roqqa javob bo’ladigan, gap ichida ma`lum sintaktik vazifa bajaradigan so’zlardir. Bu guruhga ot, sifat, son, olmosh, fe`l, va ravish kiradi. Masalan: Gul-nima?, Chol-kim?, Chiroyli- qanday?, Yuztacha-nechta? Keldi-nima qildi?.
Yordamchi so’z turkumlari - atash ma`noga ega bo’lmaydigan, faqat Grammatik ma`nolarni ifodalashga xizmat qiladigan, so’roq berib, bo’lmaydigan so’zlardir. Ular mustaqil so’zlar va ayrim gaplar orasidagi munosabatni anglatishga xizmat qiladi, so’zga va gapning mazmuniga turli qo’shimcha grammatik ma`nolar qo’shadi. Yordamchi so’zlarga ko’makchi, yuklama, bog’lovchi kiradi.
Oraliqdagi so’zlar (alohida olingan so’zlar) lug’aviy ma’no bildirmaydigan, lekin ba`zan gap bo’lagi vazifasini bajaradigan so’zlardir. Ular mustaqil va yordamchi so’zlarning har ikkalasiga xos belgilarni o’zida aks ettiradi. Bularga modal so’zlar, taqlid so’zlar va undov so’zlar kiradi.
Ot so’z turkumi
Ot- shaxs, narsa ma`nolarini, shuningdek, joy nomlarini bildirib, kim?, nima?, qayer? So’roqlariga javob bo’ladigan so’zlar. Kim? So’rog’I shaxsni bildiruvchi so’zlarga, nima? So’rog’I narsa-buyumni, faoliyat-jarayonni bildiruvchi so’zlarga, qayer? So’rog’i joy nomini bildiruvchi so’zlarga beriladi. Shunga ko’ra otlar shaxs otlari, narsa-buyum otlari, o’rin-joy otlari, faoliyat-jarayon otlariga bo’linadi.
Otlar egalik, kelishik kabi so’z o’zgartirish, turli ma`no va vazifa uchun qo’lanuvchi vazifadosh shakllarga hamda o’ziga xos so’z yasalish tizimiga egaligi bilan ajralib turadi. Otlarning muhim belgilaridan biri ularning sifat, son, olmosh, ravish va fe`l distributsiyasida kelishi, ya`ni ular bilan birika olishidir: katta bino, ikkinchi kurs, barcha inson, kitob o’qimoq, ko’p odam.
Ot gapning barcha gap bo’lagi vazifasida keladi. Otning bu kabi sintaktik vazifasi uning qanday Grammatik shakldaligibilan bog’liq bo’ladi. Otning quyidagi turlari mavjud:
Turdosh otlar- bir turdagi shaxs, narsa, o’rin-joy, faoliyat-jarayon kabilarning umumiy nomlarini bildiruvchi otlar turdosh otlar sanaladi. Masalan: ota, aka, o’rtoq, kishi, ketmon, paxtazor, choyxona.
Atoqli otlar- bir turdagi shaxs, narsa, o’rin-joy, faoliyat-jarayon kabilarning umumiy nomidan ajratib olingan nomini bildiruvchi otlar atoqli otlardir. Masalan: Alisher Navoiy, Orol dengizi, Mustaqillik bayrami, OLapar, Baroq.
Shaxs otlari shaxslarni quyidagicha nomlab keladi:

  • Yoshiga ko’ra : chol, yigit,kampir, qiz

  • Yashash joyiga ko’ra: shaharlik, qishliqilik, toshkentlik

  • Kasb-koriga ko’ra: suvchi, zarga, ijodkor,kaptarvoz

  • Qarindoshlik darajasiga ko’ra: xola, amma, dada, pochcha amaki

  • Mansab-unvoniga ko’ra: rais, director, kapitan, o’quvchi

  • Ijtimoiy-holatiga ko’ra: shaoh,gado, shahzoda, malika

  • Nasl nasabiga ko’ra: xo’ja, eshon, sayid


Download 169,77 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish