Házirgi qaraqalpaq ádebiyatı hám ádebiy process 1-tema: Kirisiw, házirgi qaraqalpaq ádebiyatı pániniń maqseti hám wazıypaları

Sorawlar: 
1.Jazıwshınıń dáslepki gúrrińleri hám dáslepki toplamı haqqında nelerdi bilesiz? 
2. «Sekretar», «Múǵállimge raxmet» povestleri haqqında aytıp beriń.
3. «Uyqısız túnler», «Bir suwıq tamshı» povestlerin oqıp shıǵıń hám Kamal, Gúlzar 
Qaraqalpaqova obrazlarına sıpatlama beriń. 
4. «Qaraqalpaq qızı» romanın oqıp shıǵıń hám ondaǵı basil obrazlarǵa sıpatlama beriń.
5. «Qaraqalpaq dástanı » roman trilogiyasınıń úsh kitabı jóninde aytıp beriń.
 
Ádebiyatlar : 
1.История каракалпакской советской литературы, Ташкент,«Фан» 1983 
2.Қарақалпақ совет әдебияты тарийхының очерклери Ташкент,1968 
3.Қарақалпақ совет әдебияты Н,1984 
4.Нурмухамедов М.Шығармалары 2 томлық, Н, 1983,85 
5.С.Баҳадырова Роман ҳәм дәўир Н,1978 
6.Нарымбетов Ж.Каракалпакский роман, ташкент,1974 
 
12-tema: T.MÁTMURATOV DÓRETIWSHILIGI 
Jobası: 
1. Shayırdıń ómir jolı. 
2. Lirikalıq shıǵarmaları 
3. Liro-epikalıq shıǵarmaları. 
Tayanısh sózler: 
Jaqsılıq hám jamanıq, lirizm, antiteza, kórkem detallar. 
 
 

---

87 
1. Shayırdıń ómir jolı
Belgili shayır, Berdaq atındaǵı sıylıqtıń laureatı Sh.Seyitov zamanlası T.Matmuratovtıń 
poeziyalıq toplamına jazǵan alǵı sózinde mınaday qatarlardı keltirgen edi. «Meni ápiw et dostım 
Tólepbergen! Men saǵan sońǵı sóz de jaza almayman. Sońǵı sóz jazar bolsam qosıqlarıńdı 
túsindiriwim kerek qusaǵan. Olardı túsindiriw múmkin emes, tek ǵana oqıw kerek».
Haqıyqatında da, T.Matmuratovtıń kúshli lirizm hám tereń filosofiya qarısıp ketken 
qosıqların tek oqıw arqalı túsiniw, estetikalıq zawıq alıw múmkin. XX ásirdiń 60-jıllarında 
ádebiyatqa kirip kelgen talant iyeleri arasında T.Matmuratov poeziyada ózine tán jolı, 
dórtetiwshilik stili menen tanıla aldı. Shayırdıń xalıq poeziyası ruwxındaǵı sheberlik penen 
jazılǵan, sezimlerge sıǵasqan lirikası óz dáwirindegi qaraqalpaq poeziyasın ideyalıq, tematikalıq 
hám janrlıq jaqtan bayıttı. T.Matmuratovtıń Watan, muhabbat, insap-hújdan, adamgershilik, 
jaqsılıqtı ulıǵlawshı qosıqları jámiyette estetikalıq oy-sezimlerdi rawajlandırıwda ayrıqsha 
áhmiyetke iye esaplanadı.
Belgtili ilimpaz prof. S.Axmetov T.Matmuratov lirikası tuwralı bılayınsha pikir bildirgen 
edi: «Jaqsılıq penen jamanlıq, biyiklik penen páslik, insap penen biyinsaplıq, hújdansızlıq penen 
hujdanlılıqtıń gúresi T.Matmuratov poeziyasınıń tiykarın quraydı». 
Haqıyqatında da, jámiyetlik turmıs hám jeke insan ómirindegi, sonday-aq, pútkil dúnyalıq 
masshtabtaǵı problemalar shayır lirikasında óz sáwleleniwin tawıp otırdı.