Házirgi qaraqalpaq ádebiyatı hám ádebiy process 1-tema: Kirisiw, házirgi qaraqalpaq ádebiyatı pániniń maqseti hám wazıypaları

 
2. Poeziyası 
Sh.Seytovtıń "Dárbent" poemasında xalıqlar ortasındaǵı urıslardı eske tusiriw arqalı 
paraxatshılıq sózine ulken máni beredi 
Shawdırbay Seyitov XX ásir qaraqalpaq poeziyasınıń da úlken tulǵalarınıń biri boldı. 
SHayır óz oqıwshılarına «Úshpelek» (1964), «Soqpaǵım meniń qaydasań» (1966), «Tawlardan 
saza» (1970), «Jollar» (1987) poeziyalıq toplamların usındı. Onıń lirikalıq shıǵarmaları 1960-80-
jıllardaǵı ádebiy processte ayrıqsha bir kórkem qubılıs sıpatında qaraqalpaq lirikasın mazmun 
hám forma jaǵınan bayıttı. Shawdırbay Seyitovtıń lirikası otlı sezimlerge, júrek dártlerine tolı 
bolıp, oqıwshıda páslikke qáhár-ǵázep, jamanlıqtan túńiliw, miyrim-shápáát, Watanǵa, tuwılǵan 
jerge, el-xalıqqa, milletke muhabbat sezimlerin oyatadı.
 
Onıń qosıqları burınǵı awqam 
dáwirindegi kópshilik shayırlar dóretiwshiliginde orın alǵan deklarativ súwretlew, kommunistlik 
partiya siyasatın jırlaw sıyaqlı sıpatlardan jıraq.
 
Sh.Seyitovtıń lirikası insan xarakterin jaratıw, 
dáwir kórinisin kórkem sáwlelendiriwi menen ózgeshelenedi.
Shawdırbay Seyitovtıń individual stilin belgilewshi baslı ózgeshelik – bul onıń erkinlikke 
umtılıwı boldı. Tereń oy hám pikirlew procesin payda etiwshi shıǵarmaları arqalı shayır dástúriy
formalıq dúzilisten shıǵıp, keńlikke umtıldı. Mazmun salasında tereńlikke, forma salasında 
keńlikke umtılıwı shayırdıń sheberligi menen ózinsheligin kórsetedi. Shayırǵa tán bolǵan erkin 
pikirlew hám pikirlerdi keskin beriw, oy-sezimlerdi tábiyiy halında beriwge umtılıwshılıq 
dástúriy qosıq qálibine sıymadı, epikalıq keńlikti talap etti. Nátiyjede, Shawdırbay Seyitov 
poeziyasında erkin qosıqtıń kórinisleri onıń dóretiwshiliginiń dáslepki dáwirinde, yaǵnıy 1960-
jıllardıń basında-aq payda bola basladı. Al, 1970-jıllardan keyin Shawdırbay Seyitov penen 
zamanlas shayırlar M.Seytniyazov, U.Pirjanov, T.Matmuratov, K.Raxmanov, M.Qarabaev 
h.t.basqalar dóretiwshiliginde erkin qosıq úlgileri júzege kele basladı. Al, 1980-jıllarda 
ádebiyatqa kirip kelgen shayırlar B.Genjemuratov, K.Karimov, SH.Ayapov, S.Ibragimov hám 
basqalar dóretiwshiliginde bul forma massalıq tús aldı. (Sońın ala olar jańa formada ózbetinshe 
jazatuǵın belgili shayırlar sıpatında tanıldı.) Demek, Shawdırbay Seyitovtıń kórkemlik úlgisinde 
jańa shayırlar buwını, poeziyanıń jańa tolqını payda boldı. Bul shayır poeziyasınıń milliy 
ádebiyatta úlken áhmiyetke iye bolǵanın kórsetedi.

---

94 
Ádebiyatshı Q.Orazımbetov shayır Shawdırbay Seyitov dóretiwshiligi tuwralı
tómendegishe pikir bildirgen edi: «Sh.Seyitovtıń shayır sıpatındaǵı eń tiykarǵı ózgeshelikleriniń 
biri – ol bárqulla jańalıqqa umtıladı. Onıń lirikasında forma salasında da, mazmun salasında da
basqalarda gezlese bermeytuǵın jańalıqtı kóremiz. Ol óziniń prozaǵa sıymaǵan oyların poeziyaǵa 
sińdirdi, jaydarı qosıq formasına sıymaǵan oyların ózinshe jańasha forma tawıp, soǵan engizdi» 
(1, 136-bet). Haqıyqatında da, shayırdıń lirikalıq shıǵarmaların úyreniw barısında onıń pikirdi 
kórkemlep jetkeriw, óz shıǵarmalarına jańa forma tabıwǵa bolǵan umtılıwshılıǵın,
izleniwshiligin kóremiz.
SHayırdıń «Tuwılǵan awıl» dep atalǵan qosıǵında lirikalıq qaharmannıń tuwılıp ósken 
awılına saǵınıshı, súyiwshilik sezimleri súwretlenedi. Lirikalıq qaharmannıń ruwxıy 
dúnyasında ózi tuwılıp ósken awıldıń burınǵı (balalıq dáwirindegi) hám házirgi kórinisiniń 
kartinaları tez-tez almastırılıp, ótkerilip otıradı. Átkónshegi shayqatılǵan tallar, kiyik, qırǵawıllar 
endi joq, olardıń ornın poselkalasqan awıl, beton jaylar iyelegen. Bul awılda onıń zamanlasları, 
dosları da joq, pútkilley jańa psixologiyadaǵı, ózge kózqarastaǵı adamlar jasaydı. 
Qayda átkónshegiń shayqatılǵan tal

! 
Bozdan tawshan orǵıp, qulın quldırap, 
Endi eleńletpes seni qırǵawıl! 
…Bular tán almaydı kesek jayıńdı, 
Qashshan tógin etken eski diywalın!.. 
Bular pul isleydi, pulǵa tayınǵıp, 
Tasır sháhárlerden máshti, miywanı! (2, 18-bet) 
Qosıqta tábiyiy hám turmıslıq detallar dizbeklesip, biziń kóz aldımızǵa awıldıń burınǵı 
hám házirgi tábiyatın, sotsiallıq turmısın izbe-iz sáwlelendiredi. Qosıqtıń poetikalıq mazmunı 
qarama-qarsılı baǵıtlar tiykarında rawajlandırılǵan. Birinshi baǵıtta lirikalıq qaharmannıń 
awıldaǵı ózgerislerge unamsız kózqarası, pikirleri, awıldıń burınǵı kelbetin ańsaw sezimleri 
(«Beton jaylardı da jatırqama qoy», «Qayda átkónshegiń shayqatılǵan tal

!»), oǵan qarama-qarsı 
baǵıtta awıldıń házirgi kórinisine qanaatlanıwshılıq oyları («Jıllar jemisidur jańa kvartal») 
sáwlelengen. 
Shayır usınday qarama-qarsılı oy dizbeklerin rawajlandıra otırıp, ótken tubalawshılıq 
dáwir siyasatına, sol dáwirdegi jámiyet hám tábiyat arasındaǵı qarım-qatnas máselelerine óziniń 
kózqarasların sheberlik penen qosıq mazmunına sińdirip jiberedi («Tarnaw túwe jollar 
betonlanıptı»). 
Lirikalıq qaharmannıń ruwxıy dúnyasındaǵı elesler tiykarında shayır kútilmegende
úshinshi oy dizbegin keltirip shıǵaradı. Bul tek eles emes, lirikalıq qaharmannıń qálbindegi 
«jańǵırıq» bolıp jańlaydı, qarama-qarsılı oylardan ústin keledi. 
Hám de mıń-mıń árwaq bawırın qan qılıp, 
Birge gúńireniser saǵan qosılıp! 
Birge gúńireniser tawlar, toǵaylar, 
SHóller sennen alıs, maǵan biytanıs! 
Saz-a-a! – Qırıq birdegi ketken aǵaylar! 
Saz-a-a! – Barjalardan bos qalǵan jaǵıs! 
Saz-a-a! –Ǵayrı tiller, xerosimalar! 
Million saǵıyralar, Bádhaybat dawıs! (2, 19-bet) 

---

95 
«Saza» sózindegi sozımlı «a» sesiniń úsh mártebe qaytalanıp qollanılıwı lirikalıq qaharman 
qálbiniń eń tereń qatlamlarında alıs jıllardaǵı urıs hásiretleriniń ele de ómir súrip atırǵanlıǵına 
ishara etip atırǵanday esitiledi. 
Shayırdıń erkin qosıq formasında jazılǵan «Bir qız soqır jeter» qosıǵınıń mazmunında
Gomerdiń dúnya tariyxındaǵı ornı hám áhmiyeti kórkem sáwlelengen. Qosıqtı oqıǵanımızda 
biziń kóz aldımızda soqır shayır hám onı jetelegen gózzal qız barlıq dáwirlerden ótip, máńgilikke 
qaray baradı. Qosıq mazmunın sáwlelendiriwde shayır sonday jol tutadı: súwretlewler bir neshe 
sızıqlar boylap ámelge asırıladı. Kórkem ideyalıq mazmun, sezimler aǵımı tábiyiy túrde zaman 
hám imkaniyat shegaraların buzıp jiberedi. Birinshi sızıqta antik dáwirde jasaǵan shayır 
súwretlense, ekinshi sızıqtı boylap insan qálbiniń tuyǵıları: gózzallıq, adamgershilik, olardıń 
máńgiligi beriledi, úshinshi sızıqta dáwirlerdiń izbe-izli ótip barıwı, oǵan baylanıslı siyasiy hám 
tariyxıy jaǵdaylar, taǵı bir sızıqtıń boyında waqıttıń ótiwine baylanıslı tábiyattıń ózgerip otırıwı 
sáwlelenedi. Bul súwretlewlerdiń bári bir ulıwmalıq baǵdarǵa qaratılǵan: hár qanday tábiyiy hám 
jámiyetlik qubılıslar ótkinshi, tek te haqıyqıy lirika hám onı júzege keltiriwshi sulıw sezimler 
máńgilik bolıp qaladı. 
Húr qız soqır jeter,… 
Sol soqır ǵarrı, 
Jolın nusqap barar kózi barlardıń! 
Tánha ózi zarlap insaniyat dártin, 
Máńgi kete berer!.. 
Onı húr qız jeter!.. (2, 42-bet) 
Qosıqta formanıń erkinligi arqalı onıń mazmun erkinligin támiyinlewge erisilgen. 
Máńgilik ómir, máńgilik insan haqqındaǵı oy-pikirlerin sáwlelendiriwde shayır hár qıylı 
dáwirlerdiń kórinisin de qosıq mazmunına sińdirip baradı. 
Shayırdıń «Tuńǵısh hasıl» dep atalǵan qosıǵında da onıń qosıqlarına tán ózgeshelik 
bolǵan kóp qatlamlı poetikalıq mazmun sáwlelengen. Qosıqtıń tiykarǵı mazmunı tuńǵısh paxta 
hasılına hám de tuńǵısh aqlıǵına baylanıslı lirikalıq qaharmannıń sezim tuyǵıların súwretlewge 
qaratılǵan. Usı tiykarǵı mazmun qosımsha kúsheytiwshi xızmetindegi pikirlewler menen 
bayıtılǵan. Lirikalıq qaharmannıń tuńǵısh aqlıǵına baylanıslı quwanıshlı sezimleri menen birge, 
ótken ómirine baha beriw kózqarasları, óz ómiri tuwralı sheshimleri; paxta jetistiriwshilerdiń 
awır miynet procesi, ruwxıy hám fizikalıq qıyınshılıqları, úlkemiz klimatına baylanıslı 
mashqalalar hám basqa da oy-pikirler súwretlenedi. Qosıq juwmaǵında dúnyaǵa kelgen 
nárestege qarata xalıq tirishiliginiń táǵdiri tınımsız miynetke hám onıń ónimine baylanıslı 
ekenligi aytıladı. SHayırdıń bul qosıǵında lirikalıq qaharmannıń kewil ándiysheleri poetikalıq 
boyawlar arqalı sheberlik penen berilgen. Qosıqtıń tómendegi qatarlarına dıqqat qaratayıq: 
Tuńǵısh gúzde 
Tuńǵısh márte bilip qoy: 
Peshanańa basılǵanı basılǵan! 
Aq paxtasız– 
Aq jollarıń ilik ǵoy, 
Táǵdirińe jazılǵanı jazılǵan! 
…Jerde emes peshanańda ashılar, 
Ta ólgenshe paxtań appaq gúl bolıp!.. (2,35-bet)
Qosıqta lirikalıq qaharmannıń sezim-tuyǵıların birden ańǵarıw, gúyzelislerin birden 
túsiniw qıyın. Olar poetikalıq boyawlar artında jasırınıp jatadı.
 
Tuńǵısh aqlıq – bul motiv, ol 

---

96 
arqalı avtor paxta monokulturasınıń ústemligin aytıp tur. Tubalawshılıq dáwirdegi xalıqtıń barlıq 
kún kórisi, tirishiligi, hátteki, jeke táǵdirler de usı paxtaǵa ǵárezli bolıp qalǵanlıǵın shayır 
kórkem sáwlelendirgen.
SHayırdıń «Dawılpaz ǵarrı hám onıń dawıllı, jawınlı jolı» dep atalǵan qosıǵında ótken 
ásirdiń basınan baslap xalqımız basınan ótkergen tariyxıy waqıyalardıń qatnasıwshısı bolǵan 
ǵarrınıń ómir jolı, qaharmanlıq, mártlik isleri jol detalı menen baylanıstırılıp beriledi. Ǵarrınıń 
ómir jolı tiykarında xalqımızdıń yarım ásirlik tariyxıy dáwiri súwretlenedi. Xalqımızdıń 
tariyxındaǵı jańa dúzimniń ornaw hám onı bekkemlew dáwirindegi qıyan-keski waqıyalar, 
oqıwǵa atlanıw, dáslepki traktorlardıń keliwi, Watandarlıq urıs dáwiri, urıstan keyingi qatań 
jıllar, Ámiwdáryanıń suw jıqqınları, temir jol qurılısı –qullası yarım ásirlik jámiyetlik turmıs bir 
qosıqqa sıyǵızılıp beriledi. Bunda lirikanıń waqıt hám keńislik boyınsha sheksizlik 
múmkinshiliklerinen utımlı paydalanadı.
Jaylar –temir beton – onıń fonında, 
Dártler –temir beton –onıń fonında, 
Saylar –temir beton –onıń fonında, 
Mártler mármar beton onıń fonında! (2, 9-bet) 
Bul qatarlarda ótken ásirdegi sovetlik dúzimniń qurılısı, ekinshi jer júzilik urıs, urıstan 
keyingi xalıq xojalıǵın qayta tiklew sıyaqlı awır sharayatlarda jasap, miynet etken, búginliginde 
qartayıp, óz qatarların joytıp, ómiri jolda dárdeserlikte ótip atırǵan ǵarrınıń táǵdiri tiykarında 
lirikalıq qaharmannıń ótken ótmishimizge bergen bahası, kózqarasları óz kórinisin tapqan. 
Jaylardıń, saylardıń, dártlerdiń «temir beton»ǵa aylanıwı ob’ektiv qaharmannıń kewilinde 
qatparlanıp qalǵan dártlerdiń, sonıń menen birge, burınǵı awqam dáwirindegi erksizliktiń 
materiallıq hám ruwxıy turmıstaǵı kórinisiniń obrazlı suwretleniwi bolıp tabıladı.
Shayırdıń kópshilik qosıqlarınıń mazmunı ómir haqqındaǵı filosofiyalıq pikirlewge 
qurılǵan.
Tulımıń qosılıp, qasıń qıyılıp, 
SHáńgil sozǵanıńda suwǵa iyilip, 
Jawtańlap jasqadan ketken bir kiyik, 
Bilseń –qız kúnleriń bolar anajan… (2, 59-bet) 
«Anajan» qosıǵında shayır hár qanday insannıń júregine jaqın tuyǵı –ananı qádirlew, 
asıraw, onı joǵaltıwdan qorqıw sezimlerin beredi. SHayır ana mısalında insan ómiriniń 
ǵániymetligin, qádir –qımbatın kórkem sáwlelendiredi. Hár jılı quslardıń qaytıw máhálinde insan 
ómiriniń de ótip, sońǵı mánzilge jaqınlatıp atırǵanın, quslardıń bir kelip ketiwi hám kiyiktiń 
jasqadan juwırıp ótkenishelli qısqa pursatlarda insan ómiriniń de tez ótip ketetuǵının, qısqalıǵın 
sáwlelendiredi.
Ómir haqqındaǵı filosofiyalıq pikirlerin tábiyat hádiyseleri arqalı sáwlelendiriw 
ózgesheligin shayırdıń «Sarıatawda sulap atır torańǵıl» dep atalǵan qosıǵında da ushıratamız. 
Qosıq mazmunı kópqatlamlı. Bunda lirikalıq qaharmannıń tábiyattıń búgingi awhalına jan 
ashıtıw sezimleri menen insan ómiri haqqındaǵı filosofiyalıq pikirleri júyi bilinbestey etip 
úylestirilip berilgen. Burın teńselgen toǵaylıqtan jalǵız ózi qalıp, búginliginde sulap atırǵan 
torańǵıldıń táǵdirin insan táǵdirine baylanıstırıp súwretleydi. Bunda torańǵıldıń bir jılda búrtik 
jarıw, japıraq jayıw, sarǵayıw, qar jamılıw qubılısları menen insannıń balalıq, jaslıq, ereseklik, 
ǵarrılıq dáwirleri psixologiyalıq jaqtan parallel súwretlenedi. Torańǵıldıń báhárde búrtik 
jarıwınan qısta sıydamlanıp qalıwına shekemgi qısqa máwritke pútin insan ómirin sıyǵızıp beredi 
hám bul arqalı insandı ulıǵlaw, qádirlew sıyaqlı gumanistlik ideyalardı sáwlelendiredi.

---

97 
Ay, Quyash jo-oq!., 
SHaqma-aq!., 
Bulıtla-ar!., 
Qarańǵı-ı!., 
Nurdıń nırqın tún shıǵarar, 
Tún aytar!. (2,81-bet) 
Bul qatarlarda lirikalıq qaharmannıń ruwxıy dúnyasındaǵı tábiyattıń hám insannıń 
táǵdirine baylanıslı ala-sapıranlı, dártli keshirmeler berilgen. Sózlerdiń quramındaǵı bir dawıslı 
sestiń sozımlılıǵın ańlatıw ushın qaytalanıp keliwi de emociyalı pikirdi payda etedi, bul 
alasapıranlı keshirmelerdiń lirikalıq qaharman qálbiniń eń tereń qatlamları, túpkir-túpkirlerine 
shekem lárzege salıp atırǵanın ańlatadı. 
SHayırdıń dúnyanı tanıwı hám onı ózine tán kórkem sáwlelendiriwi «Waqıt hám insan» 
dep atalǵan qosıǵınıń mazmunına tiykar etip alınǵan. 
Waqıt! Samalmısań, saǵımbısań, ya?! 
Seni kimler eglep, kimler uslaǵan?!, 
Seniń qullıǵında qumbıl bul Dúnya!- 
Seniń qıstaǵanıń mudam qıstaǵan! 
Mınaw ay hám Quyash, juldızlar yańlı, 
Jemisi emesseń Jaratılıstıń!, 
Waqıt! Sıyqırmısań aqshamlı, tańlı, 
Ómir, ólim be edi seniń ırısqıń?! (2, 12-bet)
Qosıq mazmunında waqıt, dúnya, jaratılıs, ondaǵı insannıń ornı túsinikleriniń mazmunı 
lirikalıq qaharman kózqarasları tiykarında sáwlelenedi. Insan aqılı, ilimi qanshelli rawajlanǵanı 
menen de ómir, dúnya, insan hám tábiyat, insan hám insannıń óz-ara qatnasları ele heshkim 
jeterli ańlay almay atırǵan jumbaqlı sırlarǵa tolı ekenligi qosıq mazmunında jámlengen. 
Lirikalıq qaharmannıń pikirinshe, dúnya jaratılısınan berli talay faraonlar, piramidalar, tastan 
yadroǵa shekemgi qural-jaraqlar waqıt húkiminde jenshilip ketedi de, insaniyat aqıl oyı 
rawajlanıp baradı hám dúnyada ullılıq penen zulımlıq arasındaǵı qarama-qarsılıq máńgi jasaydı.
Shayır «Góristandaǵı gúbirliler» dúrkininde kórkem mazmundı sáwlelendiriwdiń jańa 
usılın, jańa formasın izlegen hám onı joqarı poetikalıq sheberlik penen ámelge asırǵan. 
Shıǵarma mazmunınıń orayında ómir haqqında pikirlew turadı. Ómir qubılıslarınıń 
tábiyatın keń túrde ashıp beriwge háreket etken shayır qosıqtıń mazmun salasında erkin háreket 
etedi. Góristandaǵı hár qıylı adamlardıń qábirleri, olardıń tiridegi ómiri tuwralı oy-tolǵanıslar, 
keshirmeler shayırdıń ruwxıy dúnyasınan ótkeriledi. Usı tiykarda dúnyadaǵı teńsizlik, 
ádalatsızlıq, dártli hayal táǵdiri, ótmishtegi shax hám búgingi kúnimizdegi «shaxlar», jawızlıq 
hám onıń tárepdarları (jállad), dúnyada urıs otın tutandırıwshılarǵa ǵázep (shoyınshı), kewil 
dúnyası jupını kimseler (diywana), paraxorlıq, dámegóylik, hújdanǵa qılaplıq – qullası, hár qıylı 
jámiyetlik, turmıslıq, insanıylıq hám olarǵa keri qubılıslar haqqında oy tolǵanıslar beriledi. 
Qısqası, ómir haqqındaǵı oǵada keń mazmun júzege keledi. Ómirdiń mazmunın sáwlelendiriwde 
shayır jańasha jol tutadı: qábiristanǵa múrájat etedi, ondaǵı óliler haqqında pikirleydi, óliler 
menen qıyalıy sáwbet júrgizedi. Bunday kórkem shártlilik arqalı shayır ótmishtegi adamlar 
ómirin súwretley otırıp, búgingi turmıstaǵı ayırım qubılıslardıń, hádiyselerdiń, adamlar 
dúnyasınıń sırın izleydi. Lirikalıq qaharmandı adamlar táǵdiri, hújdan máselesi, jámiyetlik
mashqalalar tolǵandıradı, bul tolǵanıslar oqıwshılarǵa oy saladı, olardı óz átirapındaǵı 
jámiyetlik hám turmıslıq qubılıslar haqqında oylanıwǵa májbúr etedi. 

---

98 
Sh.Seyitov óz dáwiriniń baslı mashqalası bolǵan Aral apatshılıǵı, ekologiya máselelerin 
de jan kúydirip jırladı. «Keleshek górdeymeken, jerdi de jerleymeken?!» dep atalǵan qosıǵında 
ekologiyalıq apatshılıq mashqalasına baylanıslı lirikalıq qaharmannıń dártli keshirmeleri, 
tolǵanısları sáwlelenedi. Qosıqta dáslep eń qádirli adamlarınan – anasınan, atasınan, qostarınan 
ayrılǵan lirikalıq qaharmannıń kewil kúyleri, dártleri súwretlenedi. Qosıqta, haslında, lirikalıq 
qaharmannıń jeke músiybetleri sáwlelengen sıyaqlı, biraq pikir, lirikalıq syujet kem-kem 
kúsheyedi hám oqıwshı bul músiybettiń ulıwma adamzatlıq músiybetke ulasqanlıǵın ańlaydı.
Lirikalıq qaharmannıń ruwxıy halatı sonday sáwlelendiriledi: ol barlıq dártti, azaptı tartıp 
boldı, barlıq súyenishlerinen ayrıldı, ol ushın eń sońǵı hám ilajsız, gúresip jeńip bolmaytuǵın 
músiybetke duwshar boldı.
Ámiw, Sır tolmaǵanda, 
Aralım tolarmedi?! 
Ol marhum bolmaǵanda, 
Jer marhum bolarmedi?! 
…Men ólsem – bir arshın jer, 
Jer ólse qayda sıyar?! 
Kim kimge «Shúkir et» der, 
Onıń ne paydası bar?! (2, 33-bet) 
Totalitar dúzim jámiyetinde tábiyatqa nadurıs qatnas jasalıwı sebepli biziń regionımızda 
júzege kelgen ekologiyalıq mashqalanıń sebepleri hám aqıbetleri qosıqta kórkem sáwlelengen. 
Shayır tábiyat hám adamzat táǵdiri haqqındaǵı táshwishli oyların kórkemlew usılları arqalı 
bayıtıp beredi. 
Ulıwmalastırıp aytqanda, Shawdırbay Seyitovtıń pikirlerdi keskin beriwge hám otlı 
sezimlerge qurılǵan lirikalıq shıǵarmaları qaraqalpaq poeziyasınıń rawajlanıwına ayrıqsha úles 
bolıp qosıldı.
Shayırdıń oylaw diopazonı, pikirleri, jámiyetlik qubılıslarǵa kózqarasların beriwshi 
súwretlewleri dástúriylikten shıǵıp, epikalıq keńlikke umtıldı, nátiyjede shayır qaraqalpaq 
poeziyasın jańa lirikalıq formalar menen bayıttı.