Hususiy kapital hisobi va auditi

Ekspert ishidan foydalanish – Bu usuldan foydalanish tartibi «Auditor tomonidan jalb qilingan ekspert ishidan foydalanish» nomli 620-sonli Auditning Xalqaro Standartida bayon etilgan. Unga ko’ra, auditor tomonidan jalb qilingan ekspert – buxgalteriya hisobi yoki auditdan boshqa sohada kasbiy bilimlar va tajribaga ega bo’lgan, ishidan auditor yetarlicha tegishli auditorlik dalillarini olishning yordamchi vositasi sifatida foydalanadigan jismoniy shaxs yoki tashkilotdir. Buxgalteriya hisobi yoki auditdan boshqa biron-bir sohada kasbiy bilimlar va tajriba quyidagi masalalarga doir kasbiy bilimlar va tajribani o’z ichiga olishi mumkin:

• 
  murakkab moliyaviy instrumentlar, yer va binolar, mashina va asbob uskunalar, qimmatbaho buyumlar, san’at asarlari, antikvariat, nomoddiy aktivlarni, biznesni birlashuvida egallangan va qabul qilingan aktivlar va majburiyatlarni, shuningdek qadrsizlanishi mumkin bo’lgan aktivlarni baholash;
  
• 
  sug’urta shartnomalari va xodimlarning daromadlari bilan bog’liq bo’lgan majburiyatlarning aktuar hisob-kitobi. Aktuar hisob – bu sug’urtaning istalgan turi bo’yicha matematik va statistik usullar tizimiga asoslangan holda tariflarning hisoblanishi.;
  
• 
  neft’ va gaz zaxiralarini baholash;
  
• 
  ekologik majburiyatlarni baholash va uchastkani tiklash uchun xarajatlar;
  
• 
  kontraktlar, qonunchilik va me’yoriy hujjatlarning qoidalarini talqin qilish;
  
• 
  soliq qonunchiligiga rioya etish bilan bog’liq murakkab yoki g’ayrioddiy masalalarni tahlil qilish.
  

Auditor ekspertiza usulidan uning yordamida olinadigan ma’lumotlar juda muhim va uni tashkil qilishga ketadigan xarajatlarga loyik deb hisoblangan taqdirdagina foydalaniladi. SHu o’rinda ta’kidlash lozimki, auditor bildirilgan auditorlik fikri uchun mutloq mas’uldir va bu mas’uliyat auditor tomonidan jalb qilingan ekspert ishidan foydalanilgan holda ham pasaymaydi. SHunga qaramay, agar jalb qilingan ekspert ishidan foydalanayotgan auditor ushbu AXS talablarini bajargach, auditor tomonidan jalb qilingan mazkur ekspertning ishi auditor maqsadlariga mos keladi, degan xulosaga kelgan bo’lsa, u ish natijalarini yoki ekspertning o’z sohasidagi xulosalarini tegishli auditorlik dalillari sifatida qabul qilishi mumkin.