Хudoynazarova sayyora ravshanovnaning “Boshlang’ich sinf o’quvchilarining jismoniy sifatlarini tarbiyalashning nazariy va amaliy asoslari”

Туристик сайрлар: Соғломлаштириш ва таълим тарбиявий вазифаларни комплекс ечишга имкон беради. Жисмоний сифатларни тарбиялаш ва организмни чиниқтириш, амалий кўникмаларни шакиллантириш ва ахлоқий сифатларни тарбияла, жамоатчилик хислатларини сезиш ва бошқалар бундайвазифаларни ечиш харакат қилишни фаол усулларини ва табиатнинг табий кучларидан фойдаланишни таъминлайди. Ўқувчилар қийинчиликларни енгиб ўтиш зарурлигини ва қўйилган қоидаларга бўйсуниш, туғилиб усган юрти, табиати ва тарихи танишиш мавзуси йўналиши асосида олиб борилади, шунинг билан бир вақтда туристик сайирлар ўқувчиларни бўш вақтини ва фойдали жамоат ишларини ташкил қилишнинг шакиллари хисобланади.
Мактабда туристик ишларни ташкил қилиш тайёргарликга эга бўлган ўқувчи, ота-она ёки хомий ташкилот вакиллрининг бирига яукланади.
Иш мазмунинга қуйидагилар киради: туризим бўйича мактаб жамоатчи фаолларини тайёрлаш. Дарсларда ишларни ташкил қилувчи. Туристик сайир рахбарлари ва уларнинг ёрдамчилари билан семинар машғулотини ўтказиш. Туристик чиқишлар техника усулларини ўргатиш бўйича амалий машғулотларни ўтказиш, туристик мусобоқалар, синовлвр, сайирлар, ўйин сайирлари, харакат эстафеталари, ўйинларни болаларни ўзлари танлаганла мақсадга мувофиқдир.
I bob bo’yicha xulosalar
Milliy va harakatli o’yinlarni maktabgacha ta’lim muassasalaridagi 5-6 yoshli bolalar salomatligini yaxshilashning asosiy vositalaridan biri sifatida chuqur o’rganish va pedagogik baholash haqidagi masalani qo’yish vaqti allaqachon kelgan. Keyingi yillarda bolalar salomatligining yomonlashishga umumiy moyilligi va bolalarni ilk yoshidan boshlab maxsus sport mashg’ulotlariga jalb etish bilan bog’liq holda bu masalaning ahamiyati yanada ortdi. Uni hal etishning dolzarbligi yana shu bilan bog’liqki, milliy va harakatli o’yinlar qator holatlarda yetarlicha baholanmagan va maktabgacha ta’lim muassasalaridagi jismoniy tarbiya tizimida har doim e’tiborli o’ringa ega bo’lmagan. Bu ikki o’yin faoliyatining dialektik jihatdan o’zaro bog’liqligi ma’lum, lekin ular o’rtasida ayrim funksional farqlar bo’lishiga qaramay, ularning mazmunida umumiylik mavjud. Buning natijasida milliy va harakatli o’yinlar o’yin metodikasining elementi hisoblanadi va maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni jismoniy tarbiyaning butun tizimiga singib ketgan. Ular jismoniy faollikning boshqa turlariga nisbatan ancha muhim o’ringa ega. Mashg’ulotlarning emotsionalligini oshirish, asabiy zo’riqishni bartaraf etish, umumiy jismoniy tayyorgarlikni, jismoniy rivojlanish ko’rsatkichlarini, umuman sog’liqni yaxshilash kabi masalalarni hal qilish bilan bir qatorda diqqatni faollashtiradi, sport o’yinlarining ma’lum qoidalari va ayrim texnik usullarni bajarishga o’rgatadi.
N.T.Lebedeva, V.I.Glayzerov, K.N.Boldina, L.M.Mikevich, L.I.Shiropanova- larning tadqiqotlari maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni jismoniy tarbiyaga oid mavjud dasturlar bu boradagi vosita va uslublarning yangi zaxiralarini, o’yin faoliyatida harakat faolligi hajmini kengaytirishda foydalanish imkoniyatlarini to’liq darajada hisobga olmasligini ko’rsatadi. S.Uzoqboyeva, T.S.Usmonxo’jayev, A.M.Achilov, J.A.Akromov, M.S.Dovulovalarning boshlang’ich sinf o’quvchilarini jismoniy tarbiya bo’yicha o’quv jarayonida harakatli o’yinlardan foydalanish haqidagi tavsiyalari nafaqat qiziqish uyg’otadi balki bolalar jismoniy tayyorgarligini va jismoniy sifatlarini tarbiyalashga ko’maklashadi. O’z navbatida, S.V.Gurevning ayrim yo’l-yo’riqli ko’rsatmalarini istisno qilganda, G.Domanning o’quv va uslubiy qo’llanmalarida maktabgacha ta’lim muassasalari sharoitida 5-6 yoshli bolalarni jismoniy tarbiya vazifalarni amalga oshirish yullarini kursatgan,lekin harakatli va milliy0 o’yinlardan foydalanishga oid tavsiyalar yo’q. I bob bo’yicha xulosalar
Milliy va harakatli o’yinlarni maktabgacha ta’lim muassasalaridagi 5-6 yoshli bolalar salomatligini yaxshilashning asosiy vositalaridan biri sifatida chuqur o’rganish va pedagogik baholash haqidagi masalani qo’yish vaqti allaqachon kelgan. Keyingi yillarda bolalar salomatligining yomonlashishga umumiy moyilligi va bolalarni ilk yoshidan boshlab maxsus sport mashg’ulotlariga jalb etish bilan bog’liq holda bu masalaning ahamiyati yanada ortdi. Uni hal etishning dolzarbligi yana shu bilan bog’liqki, milliy va harakatli o’yinlar qator holatlarda yetarlicha baholanmagan va maktabgacha ta’lim muassasalaridagi jismoniy tarbiya tizimida har doim e’tiborli o’ringa ega bo’lmagan. Bu ikki o’yin faoliyatining dialektik jihatdan o’zaro bog’liqligi ma’lum, lekin ular o’rtasida ayrim funksional farqlar bo’lishiga qaramay, ularning mazmunida umumiylik mavjud. Buning natijasida milliy va harakatli o’yinlar o’yin metodikasining elementi hisoblanadi va maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni jismoniy tarbiyaning butun tizimiga singib ketgan. Ular jismoniy faollikning boshqa turlariga nisbatan ancha muhim o’ringa ega. Mashg’ulotlarning emotsionalligini oshirish, asabiy zo’riqishni bartaraf etish, umumiy jismoniy tayyorgarlikni, jismoniy rivojlanish ko’rsatkichlarini, umuman sog’liqni yaxshilash kabi masalalarni hal qilish bilan bir qatorda diqqatni faollashtiradi, sport o’yinlarining ma’lum qoidalari va ayrim texnik usullarni bajarishga o’rgatadi.
N.T.Lebedeva, V.I.Glayzerov, K.N.Boldina, L.M.Mikevich, L.I.Shiropanova- larning tadqiqotlari maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni jismoniy tarbiyaga oid mavjud dasturlar bu boradagi vosita va uslublarning yangi zaxiralarini, o’yin faoliyatida harakat faolligi hajmini kengaytirishda foydalanish imkoniyatlarini to’liq darajada hisobga olmasligini ko’rsatadi. S.Uzoqboyeva, T.S.Usmonxo’jayev, A.M.Achilov, J.A.Akromov, M.S.Dovulovalarning boshlang’ich sinf o’quvchilarini jismoniy tarbiya bo’yicha o’quv jarayonida harakatli o’yinlardan foydalanish haqidagi tavsiyalari nafaqat qiziqish uyg’otadi balki bolalar jismoniy tayyorgarligini va jismoniy sifatlarini tarbiyalashga ko’maklashadi. O’z navbatida, S.V.Gurevning ayrim yo’l-yo’riqli ko’rsatmalarini istisno qilganda, G.Domanning o’quv va uslubiy qo’llanmalarida maktabgacha ta’lim muassasalari sharoitida 5-6 yoshli bolalarni jismoniy tarbiya vazifalarni amalga oshirish yullarini kursatgan,lekin harakatli va milliy0 o’yinlardan foydalanishga oid tavsiyalar yo’q
.