Hozirgi o’zbek

Битишув. Тобе сўзнинг ҳоким сўз билан қўшимчасиз, маъно жиҳатидан бирикиши битишув дейилади: тиниқ сув, катта кўча, чиройли уй, тез юрмоқ. Бундай бирикмаларда сўзнинг ўрни алмаштирилса, сўз бирикмаси гапга айланади: тиниқ сув (сўз бирикмаси), сув тиниқ (гап).
Битишувда тобе сўз сифат ва равиш, сифат вазифасида келадиган отлардан, ҳоким сўз эса от ва феъл туркумларидан бўлади.
Сўз бирикмаси ва сўз. Сўз ҳам сўз бирикмаси ҳам предмет, нарса, белги, ҳаракатни ифодалаш учун хизмат қилади. Сўз якка ҳолда луғавий маъно ифодаласа, сўз бирикмаси бошқа сўзлар билан бириккан ҳолда предмет, нарса, белги, ҳаракатни ажратиб, аниқроқ қилиб кўрсатади. Масалан, бола-яхши бола, китоб-ўқимишли китоб.
Сўз бирикмаси ва қўшма сўз. Қўшма сўзнинг қисмлари ўз маъносини йўқотиб, биргаликда бошқа маъно ифодалайди. Сўз бирикмаси таркибидаги сўзлар ўз маъносида қўлланилади. Шунинг учун қўшма сўз яхлит ҳолда бир сўроққа жавоб бўлади. Масалан, музқаймоқ (нима?)
Сўз бирикмалари таркибидаги сўзлар эса алоҳида сўроққа жавоб бўлади: катта кўча (қандай кўча, нима катта) каби.
Қўшма сўзлар ва сўз бирикмалари баъзан шакл жиҳатдан мос келади: Каттақўрғон, Учқўрғон – жой номлари (қўшма сўз) катта қўрғон, уч қўрғон жойни ажратиб кўрсатиш – сўз бирикмаси.
Сўз бирикмаси ва гап. Грамматик алоқа асосида вужудга келадиган синтактик бирликлардар. Сўз бирикмаси тушунча ифодалаб, аташ вазифасини бажаради, гап эса фикр ифодалайди.
Гап
Грамматик жиҳатдан шаклланган, оҳанг ва мазмун жиҳатидан нисбий тугалланган сўз ва сўзлар йиғиндиси гап дейилади: Болалар шеърни ёд олишди.
Гап муомала воситасининг энг кичик бирлиги.
Гапнинг асосий белгилари қуйидагилар:

1. 
   Фикрий жиҳатдан нисбий тугалланганлик.
   
2. 
   Грамматик шаклланганлик.
   
3. 
   Эга ва кесим муносабатларига эгалик
   
4. 
   Оҳанг жиҳатдан тугалланганлик.