Hozirgi o’zbek



Download 0,62 Mb.
bet68/94
Sana21.02.2022
Hajmi0,62 Mb.
#61819
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   94
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Бириктирув боғловчилари.

  • Зидлов боғловчилари.

  • Айирув боғловчилари.

    Бириктирув боғловчилари: ва, ҳам, ҳамда. Билан кўмакчиси бириктирув боғловчиси вазифасида қўлланилади. Бу боғловчилар уюшиқ бўлаклар ҳамда қўшма гап таркибидаги содда гапларни боғлайди.
    Бу боғловчилар ўрнида -у, -ю, -да юкламалари ҳам қўлланилади. Масалан, Ҳалиги йигит бошни кўтариб Саидийга бир қаради-да, яна ўз иши билан машғул бўлди. (А.Қ)
    Зидлов боғловчилари: аммо, лекин, бироқ, ҳолбуки. Бу боғловчилар уюшиқ бўлакларни ва мазмунан зид бўлган гапларни боғлайди. Зидлов боғловчилари ўрнида ҳам -у, -ю, -да юкламалари қўлланилади. Озроқ мизғиб олмоқчи бўлди-ю, танасининг зирқираб оғришидан кўзи илинмади. (С.А)
    Айирув боғловчилари: ё, ёки, дам, гоҳ, хоҳ, баъзан.
    Бу боғловчилар асосан такрорланган ҳолда қўлланилиб, гап бўлаклари ва гапларни бир-биридан ажратиш ҳамда ва воқеа ҳодисанинг олдин-кейинлигини кўрсатиш учун қўлланилади. Масалан, гоҳ олмазор, гоҳ шафтолизор, гоҳ теракзорлар орасидан ўтиб борардим. (Х.Т)
    Эргаштирувчи боғловчилар қўшма гап таркибидаги содда гапларни эргашиш (тобелаш) муносабати асосида боғлайди: -ки (-ким), чунки, гўё, гўёки, токи, агар, башарти, гарчи, яъни, шунинг учун, мабодо.
    Эргаштирувчи боғловчилар маъноларига кўра қуйидагича:

    1. Аниқловчи боғловчилари: -ки (-ким), яъни.

    2. Сабаб боғловчилари: чунки, шунинг учун.

    3. Чоғиштирув боғловчиси: гўё, гўёки

    4. Мақсад боғловчиси: токи.

    5. Шарт ва тўсиқсизлик боғловчилари: агар (гар), агарчи, гарчи, гарчанд, башарти, мабодо.

    Юкламалар
    Сўз ёки гапга қўшимча маъно қўшиш учун ишлатиладиган ёрдамчи сўзлар юкламалар дейилади.
    Юкламалар тузилишига кўра икки хил:

    1. Аффикс юкламалар: -ми, -чи, -а (-я), -у (-ю), -оқ, -ёқ, -ку, -да, -дир, -гина (-кина, -қина)

    2. Сўз юкламалар: фақат, ахир, ҳатто, ҳаттоки, ҳам, наҳот, наҳотки, худди, нақ.

    Юклама қўшимча маъно ифодалашига кўра қуйидагича:

    1. Кучайтирув ва таъкид юкламалари: -ку, -у (-ю), -да, -оқ (-ёқ), ахир, ҳатто, ҳаттоки, ҳам.

    2. Сўроқ юкламалари: -ми, -чи, -а (-я), наҳот, наҳотки.

    3. Айирув ва чегаралов юкламалари: фақат, -гина (-кина, -қина). Бир ва ёлғиз сўзлари фақат юкламаси ўрнида қўлланилади.

    4. Аниқловчи юкламалари: нақ, ҳудди.

    5. Гумон юкламаси: -дир.

    Юкламаларнинг ёзилиши қуйидагича:


    1. Download 0,62 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   94




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish