Hozirgi o’zbek

Кўрсатиш олмошлари предмет, нарса-ҳодисани кўрсатиш учун ишлатиади: у, бу, шу, ўша, ҳамда шу сўзларнинг ана, мана сўзлари билан бирикишдан ҳосил бўлган мана бу, ана шу, анов, ана ўша, шунингдек ундай, бундай, шундай, ўшандай кабилар кўрсатиш олмошларидир.
У кўрсатиш олмоши кишилик олмошининг III шахс бирлиги у билан шаклдош. Улар маъноси ва сўроғи билан фарқланади. У кишилик олмоши бўлса ким, нима сўроғига жавоб бўлса кишилик: Ҳозир у куй мақомига тебраниб ўтираркан, ич-ичидан эзилиб ўғилини ўйларди (С.А). Қайси сўроғига жавоб бўлса кўрсатиш: Саидакбар эшон у вақтларда ёш бола эди (О.) олмошидир. У олмоши сўзловчидан узоқда бўлган предметни кўрсатиш учун ишлатилади. Бу, шу олмошлари сўзловчига яқин, унинг кўз олдида бўлган нарса, предметни кўрсатиш учун ишлатилади: бу китоб, шу ер каби. Бу олмошларга -га, -да, -дан, -дай, -ча қўшимчалари қўшилганда битта -н орттирилади: унда, шундан, бундай, шунча каби.
Ўша олмоши сўзловчидан узоқда бўлган нарса, предметни кўрсатиш ёки илгари бўлиб ўтган воқеани эслатиш учун ишлатилади: Мана, ўша маъшум воқеа юз берганига тўрт-беш ойдан ошибди. (О.Ё.)
Кўрсатиш олмошлари умумлашган белги билдиради, кўплик: булар, шулар; эгалик: уним, буни; келишик: шунга, унда қўшимчаларини олади, гапда асосан аниқловчи ва кесим вазифасини бажаради.
Кўрсатиш олмошлари пайт ва ўрин билдирувчи сўзларга қўшилганда равиш туркумига кўчади: ўша кун, шу ерда, у ёққа, шу томонга каби.
Ўзлик олмоши. Ўз сўзи ўзлик олмошидир. Бу олмош аниқ яккаликни билдириб, ҳар учала шахсда қўланилади: ўзим, ўзинг, ўзи. Ўзлик олмоши кишилик олмошлари ўрнида (ўзим-ман, ўзинг-сен) қўлланилади. Эгалик ва келишик қўшимчаларини олади. Бу олмошларга келишик қўшимчалари эгалик қўшимчасидан кейин қўшилади: ўзимга, ўзимдан.
Ўзлик олмоши гапда эга: Битта ўзим биламан; аниқловчи: Ўз ватанмизни севамиз; тўлдирувчи: Ўзига боқма, сўзига боқ вазифларида келади.