Hozirgi o’zbek


Соф феъл (кесим вазифаси) Равишдош



Download 0,62 Mb.
bet57/94
Sana21.02.2022
Hajmi0,62 Mb.
#61819
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   94
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Соф феъл (кесим вазифаси)

  • Равишдош (ҳол вазифаси)

  • Сифатдош (сифатловчи аниқловчи)

  • Ҳаракат номи (эга, тўлдирувчи)

    Хосланган шакллар билан биргаликда феъл асосан икки вазифавий шаклда бўлади:

    1. Кесимлик шаклидаги феъллар: соф феъл, замон, шахс-сон, майл, бўлишли-бўлишсизлик ифодоловчи феъллар.

    2. Нокесимлик шаклидаги феъллар: равишдош, сифатдош, ҳаракат номи. Булар феълнинг равиш, сифат, от вазифасида қўлланувчи шаклларидир.

    Равишдош. Феълдан англашилган ҳаракатнинг белгисини билдириб ҳаракатнинг бажарилиш ҳолатини кўрсатадиган феъл шаклдир: кулиб гапирди, кун ботгунча ишлади.
    Равишдошлар феълнинг равишга мос келадиган шакли бўлиб, гапда ҳол ва эргаш гапнинг кесими вазифаларида келади. Масалан, болалар завқланиб кулишди. Тонг отгач, саёҳатчилар йўлга тушишди.
    Равишдошлар феълларга хос барча хусусиятларга эга. Масалан, ёзай-ўтимли, бўлишли, аниқ нисбат, ҳозирги замон; бормагач-ўтимсиз, бўлишсиз, аниқ нисбат, ўтган замон.
    Равишдошлар қуйидаги қўшимчалар билан ясалади:
    -б (-иб): бориб, келай.
    -гач (-кач, -қач): олгач, тўккач, чиққач.
    -а (-й): айта-айта, йиғлай-йиғлай.
    -гани (-кани, -қани): ёзгани, эккани, чиққани.
    -гунча (-кунча, -қунча): олгунча, эккунча.
    Равишдошлар маъно хусусиятига кўра

    1. Ҳолат маъносини билдиради: -б, -иб, -а, -й: ўйланиб, кула-кула каби.

    2. Ҳаракат маъносини билдиради: -б, -иб: гапириб, ёзиб, чопиб, олиб.

    3. Пайт маъносини билдиради: -гач, -гунча келгач, боргунча.

    4. Мақсад маъносини билдиради: -гани: ўқигани, эккани, чиққани каби.

    Равишдошлар грамматик жиҳатдан икки хил:


    1. Download 0,62 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   94




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish