Hozirgi o’zbek


Баъзи олмоши кўплик, эгалик ва келишик маъноларини ифодалайди: баъзилар, баъзимиз, баъзиларга



Download 0,62 Mb.
bet51/94
Sana21.02.2022
Hajmi0,62 Mb.
#61819
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   94
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Баъзи олмоши кўплик, эгалик ва келишик маъноларини ифодалайди: баъзилар, баъзимиз, баъзиларга. Келишик қўшимчаси бу олмошга эгаликдан кейин қўшилади.
Бўлишсизлик олмошлари. Мутлақо мавжуд бўлмаган предмет, белги, миқдорни билдиради. Шу боисдан бу олмошларда инкор маъноси ифода этилади.
Бўлишсизлик олмошлари сўроқ олмошларидан олдин ҳеч сўзини келтириш билан ҳосил бўлади: ҳеч ким, ҳеч нима, ҳеч қандай, ҳеч қайси. Шунингдек, бир, нарса сўзларидан олдин ҳеч сўзини келтириш билан: ҳеч бир, ҳеч нарса бўлишсизлик олмоши ҳосил бўлади.
Бўлишсизлик олмошлари ҳеч ким (мавжуд бўлмаган шахсни), ҳеч нима, ҳеч нарса (мавжуд бўлмаган предметни), ҳеч қачон, ҳеч вақт (пайтни), ҳеч қандай, ҳеч қайси (белгини), ҳеч қанча (миқдорни), ҳеч қаёққа (йўналишни) мавжуд эмаслигини билдиради. Бўлишсизлик олмошларидан ҳеч ким, ҳеч нима, ҳеч нарса, келишик ва эгалик қўшимчаларини олади: ҳеч кимга, ҳеч нимадан, ҳеч кимим.
Бу олмошлар маъноси ва морфологик хусусияти жиҳатидан сўроқ олмошларидек.
Гумон олмоши. Мавжуд, бироқ ноаниқ бўлган предмет, миқдор белгини тахминлаб кўрсатади. Бу олмошлар предмет, белги тушунчасини ноаниқ, номаълум ҳолда белгилайди: Қоронғу чўл фонида у худди эртакларда тасвирланган аллақандай фаришталарга ўхшаб кўринарди. (С.А.)
Гумон олмошлари қуйидагича ҳосил бўлади:

  1. Сўроқ олмошларидан олдин-алла, сўроқ олмошларидан кейин-дир қўшимчасини қўшиш билан: аллаким, кимдир.

  2. Сўроқ олмошлари ва нарса сўзидан олдин бир сўзини келтириш билан: бир нима, бир қанча, бир нарса.

  3. биров, бирор, баъзи биров кабилар ҳам гумон олмошларидир.

Гумон олмошларидан аллаким, алланима, биров келишик, эгалик ва кўплик қўшимчаларини олган ҳолда қўлланилади: аллакимдан, аллакимим, бировнинг каби.
Олмошлар бошқа сўз туркумларидан ясалмайди. Улар тузилишига кўра содда: мен, сен, қандай; қўшма: аллаким, аллақандай; мураккаб: ҳеч ким, бир нарса, ҳеч қандай; жуфт: у-бу, ўша-ўша бўлади.

Download 0,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish