Қишлоқ хўжалик экинларини зараркунандалари, касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

3.10-расм. Олма қурти ва 
унинг зарари.
3.11-расм. Шарқ мева қурти 
ва унинг зарари.
3.12-расм. Олхўри мевахўри ва 
унинг зарари

---

18
кам шикастланганларида эса буришиб кетган барглар ҳосил бўлади. 
Қурт ғилофча ичида туради, бундай ғилофчани унинг ўзи, аввал 
барг пўстидан, кейинчалик эса ўзи ичидан чиқарган ипдан ясайди. 
Озиқланиш пайтида қурт ғилофчадан салгина сурилиб чиқади, 
аммо танасининг орқа учи ҳар доим ғилоф ичида туради. Куртаклар 
бўртиб бошлаши олдидан ғилофчали қуртлар куртаклар ёнига 
ўрмалаб боради. Куртакка чиқиб олган қурт ғилофчасининг олдинги 
учини иплар ёрдамида куртакка маҳкамлаб қўяди, ўзи эса куртак 
ичига ўйиб киради. Қуртлар барглар ва мева куртаклари билан 
озиқланади. Зарарланган куртакларни қурт кемирган кичкина 
юмалоқ тешиги борлигидан билиб олиш мумкин (3.13 расм). 
Барглар пайдо бўлиши билан қуртлар баргга ўтиб, ичига ўйиб киради ва паренхимасини еб битиради. 
Қаттиқ шикастланган барглар сарғайиб тушиб кетади. 
Кураш чоралари.
• Эрта баҳорда буталган кесилган шох ва новдаларни ёқиш;
• калий ва фосфорли ўғитлар билан ўғитлаш ва суғориш;
• боғларни ёшартириш;
• зараркунандага қарши пиретроидли ёки имидаклоприд асосли инсектицидлар ишлатиш. 
Мевали дарахтларнинг касалликлари
Тешикчали доғланиш (клястероспориоз) 
- бу касаллик данакли 
мева дарахтларини, айниқса, ўрикнинг кенг тарқалган касаллиги 
ҳисобланади. Касаллик билан ўсимликларнинг асосий ер 
устки қисмлари: куртаклари, гуллари, гул тугунлари, мевалари, 
барглари, новда ва шохлари касалланади (3.14-расм). Касаллик 
намгарчилик кўп бўлиб, кундуз куни илиқ бўлган вақтда яхши 
ривожланади. Касалликка учраган куртаклар нобуд бўлади. 
Меваларда касаллик ҳар хил кўринишда юзага келади. Ўрик 
меваларида аввалига нуқта шаклида жуда кичик қизғиш-қўнғир 
доғлар пайдо бўлади. Меваларнинг йириклашиши билан доғлар 
ҳам секин-аста катталашиб боради. Касалликка учраган баргнинг 
кўпчилиги ёки бир қисми қурийди ва тўкилиб кетади. Бу эса қишловчи куртакларнинг уйғонишига 
олиб келиб, бундай дарахтлар совуққа чидамсиз бўлиш билан бирга келгуси йили эса кам ҳосил 
беради. Агар касаллик кучайиб кетса, баҳорда барглар тўкилиши мумкин. Барг ва мевани зарарлаб 
хосилдорликни 30-40 % га пасайтиради, мева сифати бузилади. Агар баҳорда ёғингарчилик кўп бўлса 
мевани кучли зарарлайди.