Қишлоқ хўжалик экинларини зараркунандалари, касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Мева ўргимчакканаси
- ўргимчаккана одатда олма дарахтига зарар етказади, аммо бошқа уруғли ва 
данакли мева дарахтларига ҳам тушади. Ўргимчаккана зарарлаган барглар дастлаб сарғаяди, кейин 
3.2-расм. Қон бити
3.3-расм. Олма бити.
3.4-расм. Шафтоли бити ва 
унинг зарари.

---

15
эса қўнғир тусга кириб тўкилиб кетади. Мева ўргимчакканаси дарахт 
танасидаги пўстлоқлар остида ва дарахт танасидаги ёриқларнинг 
ичида, бегона ўтлар қолдиғи тагида, шохларда ва қисман шохлардаги 
куртаклар яқинида тўп-тўп бўлиб қишлайди. Зараркунанда мевали 
дарахтлар барги хужайрасининг ширасини сўриб озиқланади. 
Вақтида кураш тадбирлари ўтказилмаса барглар ва мевалар тўкилиб 
кетади. Боғ атрофида чангли кўчалар бўлса, чангни кўтарилиб 
дарахт баргларига ўтириши зараркунандани кўпайишига қулай 
шароит туғдиради. Қурғоқчилик ўргимчакканаларни кўпайишига 
олиб келади (3.5 расм).
Кураш чоралари.
• эрта баҳорда ёки кеч кузда дарахтларнинг танасини нобуд бўлган пўстлоқлардан тозалаш ва 
тушган чиқиндини ёқиб ташланаш;
• дарахтлар танасини оҳак билан оқлаш; 
• эрта баҳорда дарахтларнинг шох-шаббаси учидан кесиб сийраклантириш;
• боғ қатор орасини кузда чуқур (40-45 см) қилиб шудгорлаш;
• дарахт атрофини яхшилаб чопиқ қилиб қўйиш;
• қишда яхоб суви бериш. 
Нок шира бити
- вояга етгани ва личинкалари нок куртаклари, 
барглари, гуллари ва ингичка новдаларининг ширасини сўриб, 
дарахтларни жуда ҳам нимжон қилиб қўяди. Қаттиқ зарарланган 
барглар қорайиб тўкилиб кетади. Нок шира битига қарши кураш 
олиб борилмаса, июль бошларидаёқ дарахтлар батамом баргини 
тўкиб юборади. Зарарланган дарахт новдалари қинғир-қийшиқ, 
меваси қаттиқ, бемаза бўлиб, кўпинча шира битининг ёпишқоқ 
ахлатига беланади. Шира бити вояга етганда нок дарахтларининг 
шохларида ва қисман танасидаги пўстлоқ остида қишлайди. Дарахт 
куртак ёзишдан сал олдин шира битлари жуфтлашади ва тухум қўя 
бошлайди. Тухумини шохларнинг учига ва куртаклар яқинига қўяди (3.6 расм).
Вояга етган шира битлари ёзда ҳам, кузда ҳам дарахтдан дарахтга ўтаверади, шу билан бирга улар 
кузда тўпланиб қишлайди. 
Кураш чоралари.
• Кузда хазон баргларни тўпланиб ёқиб юбориш;
• дарахт танасини эски пўстлоқлардан тозалаш;
• дарахт атрофини яхшилаб чопиқ қилиб қўйиш;
• дарахтлар танасини оҳак билан оқлаш.