Қишлоқ хўжалик экинларини зараркунандалари, касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Бинафша ранг қалқондор
- данакли меваларнинг барчасига зарар 
келтиради. Бинафшаранг қалқондор бир йилда икки марта авлод 
бериб ривожланади. Уруғланган урғочи холида ингичка новдаларда 
ва куртак қўлтиқларида қишлайди. Бинафшаранг қалқондор олма 
дарахтининг энг хавфли зараркунандаларидан бири. У дарахтнинг 
танаси, шохи, новдаси ва ҳосилини зарарлайди. Дарахтнинг кучли 
зарарланган қисмлари қуриб қолади. Дарахт танаси ва шохида 
кўпгина дарз ва ёриқлар пайдо бўлади (3.9 расм). 
Дарахтлар ўсишдан тўхтайди, танаси деярли йўғонлашмайди, шох 
ва новдалари қурийди, ҳатто дарахтлар қуриб қолиши ҳам мумкин. 
Бинафшаранг қалқондор тушган ёш дарахтлар икки, уч йилга бормасдан нобуд бўлади.
Кураш чоралари.
• эрта баҳорда буталган шох ва новдаларни ёқиш;
• дарахтлар танаси тозаланиб, эски пўстлоқларни ёқиш;
• калий ва фосфорли ўғитлар билан ўғитлаш ва суғориш;
• боғларни ёшартириш;
• куз ва эрта баҳорда дайди личинкаларга қарши пиретроидли ёки бошқа руҳсат этилган 
инсектицидлар ишлатиш. 
Олма қурти
- бу зараркунанда хаммахўр бўлиб, 30 турдан ортиқ мевали дарахтларнинг меваси билан 
озиқланади. Кўпроқ олма, нок, ёнғоқ ва олхўрининг асосий зараркунандаларидан бири ҳисобланади. 
Олма қурти 1 йилда 3 та авлод беради. Улар ғумбак ичида катта ёшли қурт шаклида дарахт пўстлоқлари 
орасида, бошқа ҳимояланган жойларда ва 
боғ ичидаги шохлар остида қишлайди. Эрта 
3.8-расм. Акация сохта 
қалқондори ва унинг зарари.
3.9-расм. Бинафша ранг қалқондор

---

17
кўкламда бу қишлаб чиққан қуртлар ғумбакка айланади. Олма гуллаши 
бошланганда ғумбакдан капалаклар учиб чиқиб олма баргларига ва 
мева тугунчаларига тухумларини қўяди. Тухумдан чиққан қуртлар барг 
ва мева эти билан, кейинчалик унинг уруғи билан озиқланади. Ҳар бир 
қурт 2-3 тадан мевани зарарлайди (3.10 расм). Мевага кирган жойида 
чиқиндисини кўриш мумкин. Қурт етилгандан сўнг мевадан чиқиб, 
дарахт устида ёки яқинида ҳимояланган ҳолда ғумбакка айланади. 
Кураш чоралари.
• боғларда тутқич белбоғлари ўрнатиш;
• пишмай тўкилаётган олма, беҳи ва олхўрини ҳар 1-3 кунда териб 
олибйўкотиш;
• олма қуртини йўқ қилиш учун унинг ҳар бир авлодига қарши бир мартадан кимёвий ишлов 
ўтказиш.