Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

14.3.3. ¶ўзанинг униб чиқиш-шоналаниш даври.
Бу даврга ўсимликнинг 2 та уруғбарги чиқаришидан то шоналашигача ва 10-баргларнинг пайдо бўлиши даври давомийлиги кириб, тупроқ намлиги етарли бўлган тақдирда, унинг давомийлигини ҳаво ҳароратининг миқдори белгилайди. Бу давр пайдо бўлган 2 та уруғбарг чиқариш фазасидан бошланади, сўнгра ғўзада шоналаш пайдо бўлгунча ўсимликда бирин-кетин чинбарглар чиқади ва бош поясининг ўсиши кузатилади. Пояда 6-8 та чин барг пайдо бўлганда, унинг учида шонаси бўлган биринчи ҳосил шох вужудга келади, бу эса шоналаш фазасининг бошланганлигини билдиради. Одатда, қараб чиқи-лаётган бу фазалараро давр май-июн ойларига тўғри келади, бу ойларда об-ҳаво беқарор бўлиб, ўртача суткалик ҳаво ҳарорати 15-26С чегарасида ўзгаради. Айрим йилларда дўл ёғиши ва жадал ёмғирлар ёғиши кузатилади.
Униб чиқиш-шоналаш даври ғўзанинг навига қараб 22-50 кун давом этади ва давомийлиги ҳаво ҳароратининг қийматларига боғлиқ бўлади.
Ўсимлик учун ҳаво намлигининг паст бўлиши, яъни ҳаво қур-ғоқчил бўлиши ҳавонинг ўртача суткалик ҳарорати 30С ва ундан ортиши билан баравар келиши ғўзага номақбул шароит вужудга келганидан далолат беради. Бундай шароитларда ўсимликнинг илдизи остида намликни таъминлаш ва мақбул ўсиши ва ривожланиши учун суғориш ишлари ташкил этилади. Шоналаш палласига кирган ғўзанинг илдизлари 40-50 см чуқурликка етади.
Униб чиқиш-шоналаш даври учун талаб қилинадиган суткалик ҳароратнинг 10С дан юқорисидан ҳисобланган самарали ҳароратлар йиғиндиси ғўзанинг навига қараб 400-430С чегарасида бўлади.
Чигит униб чиққандан кейин ўсимлик нам билан етарли таъминланган бўлса биринчи баргнинг ёйилишидан то 10-баргларнинг ривожланиш тезлиги ҳам асосан ҳаво ҳароратига боғлиқдир. Агрометеорологик шароит ғўза учун қанча қулай келса, унда баргларнинг пайдо бўлиши тезлашади ва шу вақтда ғўзанинг нав хусусиятларига қараб 6-8 - барг шаклланиш саналарида ғунчалаш фазаси (палласи) бошланади. ¶ўза ўртапишар навларида ва намлик етарли бўлган тақдирда чигит униб чиқишидан то шоналашгача бўлган давр учун самарали ҳарорат йиғиндисининг ўртача қиймати 400С тенг. Шу даврда ғўзада биринчи чинбаргдан то 10-барг пайдо бўлишининг алоҳида ҳар ўн кунликдаги ҳаво ҳароратининг миқдорига боғлиқлиги қуйидаги 14.3-расмда берилди.