Х. М. Комилов, Ф. О. Пўлатова

Савол ва топшириқлар 
Фармальдегид ишлаб чиқаришнинг технологик схемасидан фойдаланган 
ҳолда қуйидаги 89 - расмдаги асосий операцияларини кўриб чиқинг ва 
тушунтириб беринг. 
1)нима учун ҳаво метанол қатлами орқали берилади; 
2)портловчан аралашма ҳосил бўлишига йўл қўлмаслик мақсадида автомат 
бошқаргичлар ўрматилган ббўлиши керак; 
3)буғ-ҳаво аралашмасини иситмасдан ҳам прцессни автотермик йўл билан бориш 
мумкин бўлса, нима учун бундай аралашмани контакт аппаратига киритишдан 
олдин иситилади (тахминам 110
0
С гача). 
4)буғ-газ аралашмаси контакт аппаратидан чиққанидан кейин нима учун тезда 
совитилади (100
0
С дан паст ҳам эмас, ортиқ ҳам эмас) 
5)метанол билан стаблланган формадин ҳосил қилиб, формальдегидни газлар 
аралашмасидан қандай ажратиб олиш керак? 
2.Метанолни оксидлантириш билан дегидратлаб формальдегид ишлаб 
чиқариш процессининг оптимал шароитлари, техиологик схемаси ҳамда 
реакторнинг тузилиши жиҳатидан сиз ўрганган процесслардан қайсиларига 
ўхшаш. 
3.Формальдегид, ацетальдегид ва сирка кислотасининг қўлланилиши ҳақида 
ҳамма маълумотларни ўз ичига оладиган жадвал тузинг 

---

309 
4.Демонстрацион жадвал тузинг, унда углеводлар ва бошқа органик 
бирикмаларни қайта 'ишлаш процессларининг аҳамиятини қайт этинг. 
Жадвалларга шунингдек олдинги бобларда кўриб ўгилган углерод (II)-оксид, СО, 
водород ва ацетилен ишлаб чиқариш процессларини ҳам киритиш керак. Органик 
синтезнинг ривожланиш ғояларини кўриб ўтинг, бунда оксидлаш методлари 
билан саноатдан қандай пропесслар сиқиб чиқарилаѐтганини қайт этинг. 
5.Ацетильдегиднинг оксидланиб, сирка кислотага айланиш реакциясида 
катализатор қандай роль ўйнайди. 
6.Умумийлаштирилган физика-кимѐвий характеристика, ҳарорат босим, 
реагентлар нисбати, реакция вақтини танлаш принципи, реакцион аппаратларнинг 
ишлаш схемаси тузилишидан фойдаланиб, органик бирикмаларни кислород 
иштирокида қайта ишлаш процессларини тавсифлаб беринг, шунингдек ҳосил 
бўладиган асосий маҳсулотларни кўрсатинг.