Gumanitar fanlar fakulteti O‘ta 20/5- guruh talabasi Jo’rayeva Shahlo Rahimjon qizining

so'zlardir. Ularning ayrimlari o'z mustaqil ma'nosini yo'qotib, ayrimlari mustaqil 
ma'nosini qisman saqlagan holda ko'makchiga o'tgan. Ko'makchilar mustaqil 
ma'nolarini yo'qotish xususiyati va qaysi so'z turkumlaridan o'tganligiga ko'ra 
quyidagicha: 
 
1. Sof ko'makchilar. 
 2. Ot ko'makchilar.
3. Fe'l ko'makchilar.
4 Ko'makchi otlar 
1. Sof ko'makchilar o'z lug'aviy ma'nolarini butunlay yo'qotib tamoman 
ko'makchiga aylangan so'zlardir: uchun, bilan, kabi, sayin, singari, sari, uzra, qadar, 
orqali, dovur kabi. 
 
Bu ko'makchilar boshqa so'zlar bilan birikib, turli grammatik munosabatlarni 
ifodalash uchun xizmat qiladi. 
2. Ot ko'makchilar ot yoki ravishdan ko'makchiga siljigan so'zlardir: burun, 
ilgari, oldin, keyin, so'ng, tashqari kabi. 
3. Fe'l ko'makchilar fe'lning ravishdosh va sifatdosh shakllaridan ko'makchiga 
o'tgan: qarab, ko'ra, yarasha, bo'ylab, qaraganda kabi.
4.Ko'makchilar kelishikdagi otlarni boshqa so'zga tomon boshqaradi. 
Ko'makchilarning kelishikdagi otlarni boshqarishi quyidagicha: bosh kelishikdagi 

---

8 
so'zni boshqaradigan ko'makchilar: bilan, uchun, kabi, singari, orqali, sari, bo'ylab, 
uzra; 
 b) jo'nalish kelishigidagi otni boshqaradigan ko'makchilar: tomon, qadar, 
dovur, qarab, qaraganda, ko'ra, yarasha; 
 c) chiqish kelishikdagi otni boshqaradigan ko'makchilar: birin, ilgari,oldin, 
keyin, so'ng, buyon, boshqa, tashqari. 
5. Ko'makchi otlar. O'z lug'aviy ma'nosini qisman saqlagan bo'lib, ba'zi 
xususiyatlariga ko'ra ko'makchiga siljib qolganligi uchun ko'makchi vazifasida 
qo'llaniladigan otlar ko'makchi otlar deyiladi. Ko'makchi otlar o'zidan oldingi