Sifatni boshqarish korxonada muntazam ravishda amalga oshirish lozim. Buning uchun korxonada sifatni boshqarish tizimi faoliyat ko’rsatish lozim. Keyingi yillarda 9000:1 seriya ISO standartlari keng tarqalib, ularda korxonada mahsulot sifatini nazorat qilishning xalqaro tajribasi mujassamlashgan. Korxonada sifatni boshqarish tizimini ko’rib chiqaylik.
Yuqoridagi standartga ko’ra mahsulot hayot sikli (sifat halqasi) 11 bosqichdan iborat. Ushbu sifat halqasi yordamida ishlab chiqarish korxonalarning iste`molchilar bilan mahsulot sifatini boshqarish vazifalarini hal etishni ta`minlovchi boshqa turlari bilan aloqachi ta`minlanadi.
Sifatni boshqarishda sifat guruhlari (krujoklar)ning o’rni yuqoridir.
Chet davlatlar tajribasi ko’rsatishicha, sifat krujoklar kapitalni demokratlashtirish shakli bo’lib, ishchilarni mahsulot sifatini oshirishga qiziqishini oshiradi, korxonadagi psixologik muhitning o’zgarishiga olib keladi.
Sifat krujoklarini tashkil etishda quyidagi prinsiplarga amalda almashtiriladi:
Ishtirokni.
Sifatni yaxshilash yo’llarini izlashning kollektiv shakllariga intilishi.
Ijodiy faoliyat natijalarini moddiy va ma’naviy rag’batlantirish.
Faoliyat shakllarini va maqsadlarini targ’ibot qilish.
Sifat to’garaklari birinchi marta AQShda paydo bo’ladi va keyinchalik Yaponiya, Yevropa va Osiyo mamlakatlariga tarqaladi. Sifat
to’garaklari korxonaga texnik iqtisodiy va sosial-psixologik vazifalarni hal qilishga yordam beradi.
Mahsulot sifatini oshirishning ijtimoiy iqtisodiy samarasi. Xizmat ko’rsatish sifatini oshirish va bir vaqtning o’zida ham iqtisodiy, ham ijtimoiy samara beradi.
Ijtimoiy samara - xizmat ko’rsatish sifatini va uni material texnik ahvolini yaxshilash aholi talabini to’la qondirish bilan belgilanadi. Ularni pul mablag’i sarfini kamaytirib, insonlar bo’sh vaqtini oshiradi.
Aholini bo’sh vaqtini oshirish quyidagi yo’llar bilan aniqlanadi:
- korxona tomonidan buyurtmani vaqtida bajarish. Buyurtmani rasmiylashtirish vaqtida esa uni qabul qilish va topshirishgacha bo’lgan vaqtni o’z ichiga oladi. Buyurtmani bajarish muddati sun’iy sifatlar qatoriga kiradi. U mehnatni tashkil qilish va ishlab chiqarish ahvolini belgilaydi;
- xizmat ko’rsatishning yetakchi usullarini kiritish;
- xizmat ko’rsatish korxonalarini rasional joylashtirish;
- rasional ish rejimini joriy qilish.
Korxonada ish vaqti iqtisodiy so’rov va fotografiya yordamida aniqlanadi. Buyurtmachi vaqti iqtisodi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
m