Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

Е л л и батпан
биидаб.
Кублп райопларда /Төрткүл, Бируний, 
Омнўдәрья..../ батпан өлшемп: / 
батпан 
—100 
қадақ; 
0,5 батпан—50
қадак: 
онсери
—25 қадақ, 
қы.рқағары — \2,5
кадақ 
жигирмағары
—6 қа- 
дак 12 мысқал: 
онағары—3
қадак 12 мысқал; 
бешағары
1 қадақ 54 мысқал; 
бирағары—Ъ\
мыскал.
Бауурғурт—баўыр қурты. Қара мал менен қон, 
ешкиниц аўырыўы, баўыры куртлап, без панда 
болады.
Бахмал —мақнал, тығыз токылған жумсак, қалыц 
түкли 
қара гезлемениц бир түри: 
Б а хм а л
көйлэк эпэрсәкпэкән
/Майем/. 
П ахт анн көн
берсэқ кийерсеқ бахмал, дүнйада қэдирли
болған ақ алтын.
/Бул мысал Аллаяр Днле- 
кеевтен жазып алынды. Ол Бируний районы, 
„Правда* колхозы, Карамазлы аўылында тура- 
ды, миллетн қарақалпак, шайыршылығы бар 
адам/.
Башлық-баелық: 
Башлық боса өз маишнынам
берип жибэрэди.
Бул мысал түркмен тилинде- 
ги 
башлық
/РТмС., 556/ сөзн сыяқлы.
Бәдирөй сөгис—сөгистиц түри. Мазмуиы, мәиисп 
жагыпап жаман сөгне: 
Сосын менам бәдирөй
сәгис пенен сөктим
/Аққ./. 
Бэдирөй
сөзи 
тәжик тилинде де бар. Онда оцбаған, жаман 
деген 
бад,
ал бет /жүз/, жак, шеке дегени 
ру, руй, чехра, афт, сима
сөзлерп 
мепен 
ацлагылады. 
Бад
ҳәм 
рой
сөзлери биригии 
жүзи, бети жаман, оцбағап дегендп бнлдиреди.
Бәдирән —қияр. Аталған сөз Хорсзм говорларынан 
қубла диалектке аўысқан, себебп 
хорезмлик 
өзбеклер 
киярды 
„
бадрақа,
өзбек әдебнй 
тилинде 
бодринг
/УзРС., 78/ деп атайды.
Бэйкәм етик—етнктиц түри: 
Бэйкэм деген етик
бар еди, өкшэси жоқ нэл қағады
/Досб./.
Бәләйниш—қацбақ, гаўлы жерде көп болады. Тамы- 
ры жулыпғаннан кейнн кеўип, шар сыяқлы 
жецил, самал менен дөцгеленетуғыи өснмлпк 
/Келт./.
214
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Бәлент /,'бәләнт — билет. Акша төлегени ушын кан- 
дай да бир транспорт пенен иайдаланыў ҳуку- 
кын бсретуғын документ: 
Бэлент ке барсам
жата бериқ, бэлэнт алып...
Бәржик—ҳәммеси: 
Бэржигин қазып көрдим
/Ақб/. 
Әдебнй тилде: 
барлыгы, барлық.
Бедә —куўраған жоцышка, мал жейтуғын көп жыл- 
лық өсимлик: 
Он тврт арба бедэ апардық.
Қаз. 
беде
/КТТС. 1, КМДөзб. беда /УзРС, 60/, 
кырғ. беде /РКрС, 2Н2/.
Беки —малдын аўырыўы. Ыссыли-суўыклы болган- 
лықтан малдыц бир жери тесилип, қан ағып 
жүреди. Көбннесе бул аўырыў жылқыларда 
ушырасады.
Белжесуў—гүресиў, айкасыў, беллесиў:
Белжескенде душпанды,
} Кығармыз деген, ишрағым,
Қуры ғани <т екен
/„Кырк қыз“, 236-6./
Беллик —кыспақ. Кандай да бир жайды ямаса онын 
улыўма майдлнын жыцгыл, шецгел т. б. қора- 
лағаи ўақыгга ол беккем болыўы ушын қора- 
ныц белпиом бсллик /кыспақ/ жүргизиледи.
Белшә—пнснрилген иалаўды аўдарыстырып көрнў 
ушын арналган кенкир /Акк.;. Бул сөз өзбек 
тили Хорезм ғозорларында да 
белчэ
деп айгы- 
лады.
Беш
—бес
/санак сан/: 
Ҳэммэқиз беш кила, беш
ки ла пахта тэриц. Беш күннен соц бараман
депти. Келини бир беш жыл отырОы
/Ақб.'. 
Өзб. 
беш,
қырг. 
беш
/РКрС., 685/. 
Изертлен- 
ген объекгтиц барлык жеринде де 
беш
формасы 
қоллаиылады.
Бийгаршы—қазыўшы. Бурынгы ўакытларда казыл- 
ған жаи-салмалардап көбннесе суў жүрмей, 
мийнет бийкарга ислснгеилпктен