Glossariy abiotik omillar organizmlarga muhitning fizik va kimyoviy jihatlari orqali ta’sir ko‘rsatadi. Agrar islohotlar

GLOSSARIY


Abiotik omillar - organizmlarga muhitning fizik va kimyoviy jihatlari orqali ta’sir ko‘rsatadi.
Agrar islohotlar – yerlardan foydalanish tizimida davlat tadbirlari. Mamlakatlar va ularning tumanlari iqtisodiy geografik sharoiti va tarixiy xususiyatlari islohotlarga katta ta’sir ko‘rsatadi.
Agrar munosabatlar – yerga egalik qilish tasarruf etish, undan foydalanish va ishlab chiqarish natijalarini o‘zlashtirish jarayonida vujudga keladigan munosabatlar.
Analitik (tahliliy) ekologiya – organizmlarning tabiiy muhit bilan o‘zaro munosabatlarining asosiy qonuniyatlarini o‘rganish.
Antropogen omillar – insonning faoliyati natijasida kelib chiqadigan ta’sirdir.
Aralash tartibdagi hududlar – quruqlik (kontinent), sayozlikka ega materik (dengiz va okeanlarning 200 metr chuqurlikkacha bo‘lgan shelfi) hamda iqtisodiy mintaqalar.
Assimilyatsiya potensiali - atrof tabiiy muhitning (atmosfera, suv manbalari, tuproqlar) ma’lum miqyoslarda cheklanmagan uzoq istiqbolda o‘zining asosiy xossalarini o‘zgartirmay, turli antropogen ta’sirni o‘ziga olishi (shu jumladan, zararli aralashmalarni) qobiliyatidir.
Atrof-muhit ko‘rsatkichlariga quyidagilar kiradi: toza birlamchi mahsulotlar iste’moli va ularning o‘zgarishi; toza birlamchi mahsulotlar iste’molidagi yo‘qotishlar; xo‘jalik faoliyati ta’sirida buzilmagan maydonlar va ularning mamlakat hududidagi hissasi, o‘sishi; tabiiy resurslar iste’moli: yer, o‘rmon, o‘simlik va hayvonot resurslari, mineral xom ashyo, suv tendensiyalari; tabiiy
resurslar zahiralarining kamayish sur’atlari o‘zgarishi; tabiiy muhitning ifloslanishi: havo, suv, tuproq, o‘simlik va hayvonot olami; ifloslantiruvchi moddalar chiqarmalari va ularning tabiiy muhitda to‘planishi: gazsimon, suyuq, qattiq tendensiyalari; atrofmuhitga o‘ta xavfli va radioaktiv chiqindilarning chiqarilishi va ularning to‘planishi – tendensiyalari; biologik xilma-xillik –o‘zgarish sur’atlari; alohida muhofaza qilinadigan hududlar maydoni o‘sishi; ozon qatlami o‘zgarishi; texnogen va tabiiy avariyalar, soni, zarari – tendensiyalari; tabiat muhofazasi tadbirlari xarajatlari.