Глоссарий atamalar Izoh O’zbek tilida Ingliz tilida Rus tilida

Ясна 
– Авестодан бизгача етиб келган тўрт китобнинг иккинчиси. 
Ясриб 
– Мадина шаҳрининг ҳижратдан аввалги номи. 
Яҳве 
– яҳудийлик таълимотига кўра, дунёларни яратувчи ягона қудратли Худо. 
Яҳудо 
– Яъқуб пайғамбарнинг фарзандларидан бири. Унинг авлодлари «яҳудийлар» деб 
аталади. 
Яшт 
– Авестонинг 1-қисми. 
Ўзбекистонда диний конфессиялар – 
рус православ, Рим-католик, арман – Григорян, 
Лютеран черковлар (христиан конфессияси), шунингдек, яхудийлик, ислом конфессиялари, 
жами 15 та диний конфессиялар мавжуд.
Қадриятлар – 
борлиқ ва жамият, нарсалар, воқеалар, ҳодисалар, инсон ҳаёти, моддий ва 
маънавий бойликларининг ахамиятини кўрсатиш учун қўлланиладиган тушунча. Қадриятлар 
тарихий ва замонавий бўлиши мумкин. Қадриятларнинг хилма-хил шакллари бор: моддий ва 
маънавий, умумбашарий, минтақавий, умуминсоний; жамият ҳаётининг соҳалари бўйича 
иқтисодий, ижтимоий, сиёсий, маданий қадриятлар. 
Қадимги Аҳд
– Библиянинг қисмларидан бири. Таврот (Мусонинг 5 китоби), Забур ва 
бошқа китоблардан иборат, жами 39 китобни ўз ичига олади.
Қора тош
(араб. ал-Ҳажар ал-асвад) – мусулмонлар зиёрат қиладиган тош. Кумуш чамбар 
билан бирлаштирилган бир неча бўлакдан иборат. У Каъба деворларидан бирига ташқаридан 
жойлаштирилган. Маккага ҳажга борган мусулмонлар Қора тошни ўпиб ёки қўл теккизиб 
зиёрат қилади. Қора тош исломда мўътабар ҳисобланган нарсалардан бири. Шариатга кўра, 
умра ёки ҳаж зиёратига борган одам Қора тошни ўпиши ёки қўлининг ички тарафи билан унга 
ишорат қилиб, сўнг қўлини ўпиши (истилом) суннат амалларидан ҳисобланади. 
Қудсий ҳадис
– Маъноси Аллоҳ таолодан бўлиб, айтилиши, яъни лафзи Расулуллоҳдан 
бўлган ҳадислар. 
Қуръон 
– (араб. – ўқимоқ, қироат қилмоқ; жамлаш) – Аллоҳ тарафидан 23 йилга яқин 
муддат мобайнида Муҳаммад а.с. га оятма-оят, сура-сура тарзида нозил қилинган илоҳий 
китобдир. Бу китоб ислом динининг муқаддас манбаи ҳисобланади. Ислом илоҳиёт 
мактабларидан бири аҳл ас-сунна ва-л-жамоа таълимотига кўра, қуръон Аллоҳ таолонинг сўзи 
ва унинг азалий илми бўлиб, Муҳаммад а.с. га ваҳй орқали нозил бўлган. Қуръон ўзидан олдин 
нозил бўлган барча илоҳий китобларнинг маъно, ҳикмат ва аҳкомларини ўзида жамлаганига 
ишорат бордир. Қуръон 114 та сурадан иборат. Сура Қуръондан бир бўлак бўлиб, энг ками учта 
ёки ундан ортиқ оятларни ўз ичига олади. Оятлар сони эса Қуръон матнларини тақсимлашнинг 
турли йўлларига кўра, 6204 та, 6232 та, ҳатто 6666 тагача белгиланган.