Глоссарий atamalar Izoh O’zbek tilida Ingliz tilida Rus tilida

Мутаассиблик 
– ўз ғоясини «тўғри» деб, бошқача фикр эгаларини тан олмаслик ва 
уларни бузғунчиликда айблаш. 
Мутакаллим
– калом илми билан шуғулланган олимлар “мутакаллим” деб аталган. 
Муҳаддис 
– (араб. «ҳадис сўзловчи») ҳадислар билан шуғулланувчи олим. 
Муҳожирлар 
– (араб. «муҳожир, эмигрант») илк ислом тарихида Пайғамбар билан 
Мадинага ҳижрат қилган маккалик мусулмонлар. 
Мушрик 
– кўпхудоликда айбланган одам. 
Мўътазилия
– араб тилида “ажралиб чиқмоқ” маъносини англатади. Ислом оламида энг 
катта эътиқодий таълимотнинг номи. 
Нирвана 
– (санскр. «сўлиш») буддавийлик ва жайнизм диний фалсафаларига кўра, 
руҳнинг сансара кишанларидан тўла озод бўлиши ва олий мақомга эришиш. 
Ота Худо
- Христианликда Худонинг уч кўринишидан бири ва асосийси. Ота Худо 
дунёни яратган бўлиб, учликнинг қолган кўринишлари (Ўғил Худо ва Муқаддас Руҳ) ундан 
келиб чиққан ҳисобланади.
Охират 
– (араб. «бошқа, охирги, иккинчи») бу дунё охирига етганидан кейин барча қайта 
тирилиб, қилган амалларига яраша мукофот ёки жазо оладиган иккинчи ҳаёт. 
Оят 
– (араб. «белги; мўъжиза») Қуръон сураларини ташкил этувчи қисм, «жумлалар». 
Пайғамбар – 
Аллоҳнинг ердаги элчиси бўлиб, одамларни Аллоҳга ибодат қилишга 
чақирувчи ва охират ҳақида хабар берувчи киши 

---

Панисломизм 
– XIX асрнинг охирларида Ўрта Шарқда вужудга келган ислом 
мамлакатларини ягона байроқ остида бирлаштириш ғоясини кўтариб чиққан сиёсий оқим. 
Папа 
– католик оқимининг бош руҳонийси. 
Пасха
(юнонча, ивритча – “ёнидан ўтиш”) – христианликдаги асосий диний 
байрамлардан бири. Исо Масиҳнинг қайта тирилган куни шарафига нишонланади. Ҳозирги 
кунда Пасха куни Ой-Қуёш календари асосида ҳисобланиб, ҳар йили ўзгариб туради. 
Патриарх 
– (қад. юнон. «ота, асос солувчи») ортодоксал черковдаги (православие) олий 
диний мартаба бўлиб, ундаги 14 та автокефал – мустақил черковлар бошлиқлари шу ном билан 
аталадилар.