Глоссарий atamalar Izoh O’zbek tilida Ingliz tilida Rus tilida

Ессейлар 
– қадимий яҳудийликдаги оқим. 
Жаброил – 
Аллоҳ билан пайғамбарлар ўртасида элчи вазифасини бажарувчи фаришта. 
Жоҳилия 
– (араб. «ягона Аллоҳни танимаслик») Арабистон ярим оролининг ислом 
динидан аввалги даври шундай аталган. 
Забур
– Довуд пайғамбарга туширилган китоб. “Қадимги Аҳд” таркибига киритилган 
бўлиб, турли қўшиқ ва мадҳиялардан иборат. 
Закот 
– (араб. «тозаланиш, покланиш») исломнинг беш рукнидан бири. Мол-мулк 
нисобига
(муайян миқдорга) етгач, унинг қирқдан бири (2,5 %) камбағаллар фойдасига садақа 
сифатида берилади. 
Зардушт 
– мил. ав. VI – V асрларда яшаган илоҳиётчи, файласуф, шоир, пайғамбар. 
Зардуштийлик динининг асосчиси. 
Зино 
– ўзаро никоҳда бўлмаган эркак ва аёлнинг жинсий алоқаси. Зино аксарият 
динларда катта гуноҳлардан саналади. 
иймон 
- арабча сўз бўлиб, луғавий маъноси - ишонч демакдир. Шариатда эса 
жаноб пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом Оллоҳ тарафидан келтирган барча 
хабарларга тил билан иқрор бўлиб, дил билан тасдиқлашга иймон дейилади. Яъни 
Қуръони Карим ва Ҳадиси Шарифлар орқали Оллоҳ, тўғрисида, жаннат, дўзах, қиёмат 
кабилар ҳақида берилган хабарларга ишонч - иймондир. Маънавий-ахлоқий фазилат 
сифатида эса иймон фақат одам-зотгагина хос руҳий ҳодиса жумласига киради.
илоҳий китоблар
- муайян динда муқаддас ва илоҳий ҳисобланадиган китоблар. Диний 
таълимотга кўра, Аллоҳ ўтган пайғамбарларнинг баъзиларига саҳифалар, базиларига эса, 
китоблар нозл этган. 100 саҳифа ва 4 китоб - 100 саҳифадан 10 саҳифани Одам (ас)га, 50 
саҳифани Шис (ас)га, 30 саҳифани Идрис (ас)га, 10 саҳифани Иброҳим (ас) га юборган. Мусо 
(ас)га Таврот, Довуд (ас)га Забур, Исо (ас)га Инжил ва Мухаммад (ас)га Қуръонни нозил 
қилган. Қуръондан бошқа илоҳий китоб ва саҳифалар бир йўла бир дафъада нозил қилинган, 
деб ҳисобланади. Қуръон ҳазрати Жаброил орқали 23 йил мобайнида оят-оят, сура-сура 
шаклида юборилган. 
ислом
– (арабча-бўйсуниш, итоат этиш, ўзини Аллоҳ иродасига топшириш) – жаҳонда 
кенг тарқалган уч дин (буддавийлик ва хиристианлик билан бир қаторда) дан бири. Ислом 
динига эътиқод қилувчилар арабча “муслим” (“исломни қабул қилган”, “итоатли ”,
“садоқатли”; кўплиги “муслимум”) деб аталади. “Муслим”, “муслимум” сўзининг бошқа 
халқлар орасида ўзгача талаффуз этиш (масалан, форсларда – мусалмон, ўзбекларда - 
мусулмон, қирғиз ва қозоқларда – мусурмон, Уқраина ва Россияда – басурмон) натижасида бу 
динга эътиқод қилувчилар турли ном билан аталади. Лекин буларнинг ичида ҳозир мусулмон 
ибораси кенг тарқалган.Жаҳонда қариб 1,2 млрд киши Исломга эътиқод қилишади.