«G‘isht teruvchi» kasbi bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma toshkent-2021 kirish

4.Peremichka (Sarbasta) , arka va gumbazlarni terish
Devorlarning deraza yoki eshik o‘rni ustiga qo‘yiladigan qismi peremichka (sarbasta) deyiladi. Oddiy peremichkalarni terish bir qatorli chok bostirish usuli bilan amalga oshiriladi. Oddiy peremichkadagi eng pastki g‘isht qatori ostiga qalinligi 2-3 sm li bo‘lgan qorishma qatlamiga diametri 4-6 mm li dumaloq po‘lat yoki bog‘lam armatura qo‘yiladi. Agar loyihada mustahkamroq armatura ko‘zda tutilmagan bo‘lsa devorning bir yarim g‘isht qalinligiga kesimi 0,2 sm² li bitta sterjen to‘g‘ri kelishi zarur, u terimda hosil bo‘ladigan cho‘zuvchi kuchni qabul qiladi. U armatura deraza yoki eshik o‘yig‘idan devor ichiga kamida
250 mm kirib turishi kerak. Oddiy perimichkani terish uchun qalinligi 40-50 mm li taxtadan qolip qilinadi. Qolipni pastdan ustun ushlab turadi. Qolip ustiga
2-3 sm qorishma yozib, armatura unga botiriladi va g‘isht terishni boshlash mumkin bo‘ladi.Qolip qorishma qotguncha olinmaydi (10-rasm).


Ponasimon peremichkalarni terish - oddiy pishgan g‘ishtdan amalga oshirilib, unda peremichka ostida 5 mm va ustida 25 mmli choklar hosil qilinadi. G‘ishtni terish peremichka ostiga o‘rnatilgan qolip ustida amalga oshiriladi. Qolip ostidan esa har 1 m² ga 1 ta ustun o‘rnatilgan bo‘ladi Terim oldin andoza bo‘yicha mahsus yo‘nalgan g‘ishtni peremichka tayanch qismiga o‘rnatishdan g‘ishtlar qolipda belgilab olinadi, bunda oradagi g‘ishtlar soni toq bo‘lishiga alohida ahamiyat berish lozim. Chokning ham qalinligi hisobga olinadi. Bu terish usulida g‘ishtlar qatori vertikal emas, gorizontal bo‘yicha sanaladi. Markaziy toq qator chok bosish qatori deb yuritiladi va u peremichkaning qoq o‘rtasida teng turishi kerak. Terish ketma-ketligi ikki chetdan o‘rtaga qarab
markaziy toq g‘ishtga qarab olib boriladi. Choklarni to‘g‘ri borishi tayanch «besh» qator g‘isht sathida peremichka o‘rtasiga qoqilgan mixga boylangan ip yo‘nalishi bo‘yicha bo‘lishi zarur. Bunday peremichkalar deraza yoki eshik oralig‘i 2 metrgacha bo‘lgan hollarda ishlatiladi.