«G‘isht teruvchi» kasbi bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma toshkent-2021 kirish

3.Yengillashtirilgan devorlarni terish

G‘ishtni tejash va binoni yengillashtirish maqsadida g‘isht terishning yengillashtirish usullari qo‘llaniladi. Yengillashtirilgan g‘isht-betonli terim - bunda devor har besh bo‘ylama qator 1 terilgan 2 ko‘ndalang qator bilan chok bostirib, ko‘ndalang g‘isht- beton orasida qisilib qoladi (9-rasm a.) va shahmat tartibida (9-rasm b.) joylashtirilishi mumkin. Bu usulni devor qalinligi

380 mmda 680 mm gacha bo‘lganda qo‘llash mumkin. Lekin binoning balandligi 4-qavatdan ortmasligi zarurligini hisobga olish kerak.
Yengil beton quriladigan binoning qavatiga, to‘ldirgichlarning sifatiga va sementning markasiga qarab tanlanadi.
Devorlar belbog‘-belbog‘ qilib ko‘tariladi, belbog‘larning balandligi terimni ko‘ndalang qatorlar bilan ko‘ndalang chok bostirish sistemasi bilan aniqlanadi, ya’ni har bet qator tik bo‘ylamadan so‘ng bir qator tik ko‘ndalang qator teriladi.
Yengilashtirilgan konstruksiya devorni terishda qorishmani uzatish va yoyish uchun kalta dastali navdan foydalaniladi.
Y engillashtirilgan quduqsimon g‘isht terishda har 650-1200 mm da ko‘ndalang tik g‘isht terilib, har bir quduq ikkinchisidan ajratib qo‘yiladi. Binoning burchak qismida esa quduq uzunligi 650 mm dan ortmasligi kerak.
Kengaytirilgan chokli terim- g‘isht yoki yengil betondan devor ko‘tarilishda qo‘llaniladi. Kengaytirilgan chok odatda devor sirtida yaqin tarafda qoldiriladi. Chokning o‘lchamli xam devorning umumiy qalinligi kabi loyihada ko‘rsatiladi. Odatda 40 mm atrofida bo‘ladi Kengaytirilgan chok anorganik issiqlik o‘tkazmaydigan material yoki qorishma to‘ldiriladi.
Issiq izolyatsiya plitalar qoplangan g‘ishtin terimning qalinligi 1 g‘isht,
1 _1/2 g‘isht va 2,0 g‘isht bo‘lishi mumkin. Devorning ichki tomoniga penosilikat, gips-qipiq va boshqa plita ko‘rinishidagi issiqlikni muhofazalovchi materiallar bilan qoplanadi. Ular devorga taqab yopishtirilishi yoki undan 30 mm qochirib, orada havo qatlami qoldirilishi mumkin. Issiqlik o‘tkazmaydigan plitani devorga mahkamlash, uning materiali va o‘lchamiga bog‘liq bo‘lib mahkamlash usuli loyihada ko‘rsatiladi.