Geologiya-qidiruv va kon-metallurgiya ” fakulteti “hayot faoliyati xavfsizligi” kafedrasi

AYOQSHni texnik tavsifi

Ko’rsatkichlar	loyiha
	I	II	III	IV	V	VI	VII	RD-1	RD-2
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Sutka davomidagi yonilg’I quyishlar soni	500	750	1000	500	750	1000	500	1000	750
Egallangan yer va uchastkasi, m^2	2700	3000	3600	4000	4700	5000	2500	3000	2500
AYOQSH binosining maydoni, m^2	89	89	89	72	72	72	36	72	54
Rezervuarlar soni, m^3
25-yonilg’I uchun	6	8	10	8	10	12	4	8	6
5 moy uchun	4	4	4	4	4	4	2	4	4
5 ishlatilgan moy uchun	-	-	-	1	1	1	-	1	1
Kolonkalar soni: hammasi	6	8	10	8	10	12	4	8	6
Yonilg’ilar uchun: Ag-80 Ag-95 Ag-98	1 2 1	1 3 1	2 4 1	1 3 1	2 4 1	2 4 1	- 2 1	1 3 1	1 2 1
Dizel yonilg’isi uchun	2	3	3	3	3	5	-	3	2
Moy tarqatish kolonkalari soni	4	4	4	4	4	4	-	3	5

YOQSHni texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari

№	Nomlanish	O’lchov birligi	Ko’rsatkichlari
1	Uchastka maydoni	ga	0.48
2	YOQSH quvvati	Yonilg’I quy/sutka	500
3	Neft mahsulotlarini harid qilishini hisoblangan miqdori, shu jumladan:		7080
3.1	-benzin Ai-98		40
3.2	-benzin Ai-95		140
3.3	-benzin Ai-91		840
3.4	-benzin Ai-80		3360
3.5	-dizel yonilg’isi		2400
4	Ikki mahsulotli yonilg’I tarqatish kolonkalari soni	Dona	4
5	Yonilg’I rezervuarlar soni	Dona	6
6	Bitta rezervuarni sig’imi	m^3	25
7	Rezervuarlarning umumiy sig’imi	m^3	150
8	Xizmat ko’rsatayotgan hodimlar soni	odam	12
9	Savdo zalining maydoni	m^3	84.8
10	Energetic resurslarga bo’lgan ehtiyoj:
10.1	Elektr energiya (iste’mol qilinadigan quvvat)	kVt	76.5
10.2	Xo’jalik va ichimlik suvi	m^3/sutka	0.6
11	Qurilish davomiyligi	oy	5

HISOB QISM


Yonilg’i tarqatish kolonkalarning sonini hisoblash.
Yonilg’i tarqatish kolonkalari va yonilg’i quyish postlarining sonini aniqlashda, bir vaqtni o’zida bitta kolonka yordamida ikkita postga xizmat ko’rsatishini, agar ular kolonkaning chap va o’ng tarafida joylashgan bo’lsalar, hisobga olish zarur. Buning sababi, avtomobilga yonilg’i quyishda bakni to’ldirishga ketadigan vaqt (operatsion vaqt), yonilg’i quyishga ketadigan umumiy vaqtning 30-50 % ni tashkil etadi. Qolgan vaqt avtomobilni yonilg’i quyishga tayyorlashga va uni kolonka oldidan chiqib ketishiga ketadi. Shuning uchun, o’ng tarafda turgan avtomobil yonilg’i bilan ta’minlanayotganda, chap tarafda turgan avtomobil yonilg’i quyishga tayyorlanadi va ushbu avtomobilga yonilg’i quyilayotganda, o’ng tarafda turgan avtomobil chiqib ketishga tayyorlanadi va xakoza. Bir vaqtning o’zida ikki taraflama yonilg’i quyishni tashkil etish kolonkani o’tkazuvchanlik qobiliyatini 1,5-2 barobarga oshiradi. Bu holatda bir kolonka 1 soatda 15ta avtomobilga emas, balki 20-25 ta avtomobilga yonilg’i tarqatishi mumkin.
Yonilg’i tarqatish kolonkalar sonini hisobi

bu yerda: - kunlik yonilg’i quyish miqdor;
- kolonka ish vaqtini kunlik fondi;
- kolonkaning o’tkazuvchanlik qobiliyati, avtomobil-soat;
- kolonkadan notekis foydalanish koeffitsiyenti
Amalda qabul qilinayotgan kolonkalar soni yonilg’i turlari sonini va kolonkani ta’mirlanishini hisobga olgan holda, hisobdagiga qaraganda 20-40 % ga oshiriladi. Hamma yonilg’i tarqatish kolonkalari yonilg’i quyish orolchalariga o’rnatiladi.
Huddi shu usulda moy tarqatish kolonkalarining soni ham aniqlanadi.
Ikki xil moy navi bo’lganda amaldagi moy-tarqatish kolonkalarining soni ikki baravarga oshiriladi, bunda kolonkalarning yarmi orolchada joylashtiriladi, qolgan yarmi esa xonaga o’rnatiladi. Qishda moy faqat xonadan tarqatiladi.
Yonilg’i quyish postlarining soni yonilg’i tarqatish kolonkalar soniga qarab aniqlanadi; agar kolonkalardan bir tarflama foydalanilsa, har bir kolonkaga bitta post qabul qilinadi, ikki taraflama foydalanilsa – 2ta post qabul qilinadi.
Orolchaning ishchi uzunligi, odatda unda ikkitadan ortiq bo’lmagan kolonkalar joylashishi hisobidan qabul qilinadi. Rezervuarlar soni yonilg’i zaxirasini standart rezervuar sig’imiga nisbati bilan aniqlanadi
Magistral yo’l yoqalarida joylashadigan YoQSh larning zaruriy soni quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:
M =
bu yerda: M – zarur YoQShlar soni;
m – harakat jadalligi bilan ajralib turadigan avtomobil yo’lidagi uchastkalar soni

1. 
   Si– hisoblanayotgan yil uchun harakat jadalligiga qarab avtomobilsoni; yo’liningi –uchastkasida sutka davomidagi yonilg’i quyishlar
   

NYoQSh– YoQShning hisobiy birlik quvvati, sutka davomidagi yonilg’i quyishlar soni
– YoQShning hisobiy birlik quvvati, sutka davomidagi yonilg’i quyishlar soni;
Sutka davomidagi kerakli yonilg’i quyishlar soni (Si) avtobus, yengil va yuk avtomobillarining har biri uchun, avtomobil transportini bajarayotgan ish xajmi, bajarayotgan ishiga yonilg’ini solishtirma sarfi, yonilg’i baklarining o’rtacha sig’imi va ishlatish darajasini hisobga olib, har biri uchun ayrim-ayrim holda aniqlanadi.

Bu yerda: yo’lning i – uchastkasida avtobus, yengil va yuk avtomobillari uchun sutka davomidagi zarur yonilg’i quyishlar soni



Bu yerda: - transportni ma’lum jadallikda harakatlanayotgan yo’l uchastkasining uzunligi, km;
- avtobus, yuk va yengil avtomobillarni ushbu uchastkada harakatlanish jadalligi, avt.-sut;
Ntg , Nt2,– avtobus, yuk va yengil avtomobillar uchun har 100 km ga to’g’ri keladigan yonilg’ining solishtirma sarfi, l
avtobus, yuk va yengil avtomobil yonilg’i baklari sig’imidan foydalanishning o’rtacha koeffitsiyenti
- soat va sutka ichida neft mahsulotlarini tarqatish jadvali bo’yicha aniqlangan oy davomidagi yonilg’ini har sutka ichida notekis tarqatilishi koeffitsiyenti (YoQSh ishini o’rganish natijasida qabul qilingan).
Guruh avtomobillari bo’yicha yonilg’i baklarining o’rtacha sig’imi, sig’imdan foydalanish koeffitsiyenti va yonilg’i sarfi solishtirma me’yori YoQShning bir necha yillik faoliyatining statistik ma’lumotlarini tahlil qilish natijalari bo’yicha aniqlanadi.

	Har 100 km ga to’g’ri keladigan yonilg’i sarfining o’rtacha me’yori, l	Yonilg’i bakini o’rtacha sig’imi l
Yengil avtomobillar	10	51
Yuk avtomobillari	30,5	140
Avtobuslar	41	146

Yonilg’i baklaridan foydalanish koeffitsiyenti hamma avtomobillar uchun – 0,55 ga teng.

YoQShga bo’lgan ehtiyojni hisoblayotganda katta shahardan 20 – 40 km masofada harakatlanayotgan avtomobillarning 90% shahar atrofi yo’nalishlarida ish bajarayotganlarni tashkil etishini hisobga olish kerak
Hisoblarda ushbu oraliq masofada yonilg’i quyishga extiyoji bo’lgan avtomobillar ulushi taxminan 50% ni tashkil etadi deb qabul qilish kerak. Shunga muvofiq transport vositalariga yonilg’i quyish ehtiyoji koeffitsiyentiga teng etib qabul qilinadi.
Yo’lning keyingi, faqat ushbu shaharlardan 100 km dan ortiq uzoqlikda bo’lmagan uchastkalarida yonilg’i quyishga ehtiyoji bo’lgan avtomobillar ulushi harakat jadallgining taxminan 75% ni tashkil etadi. To’g’rilash koeffitsiyenti ushbu holatda – 0,75 teng bo’ladi.


XULOSA


Aholi yashaydigan xududlarda joylashgan yonilg’i quyish shoxobchalarning texnologik hisobi. Aholi yashaydigan xududlarda joylashgan xususiy avtomobillarga yonilg’i quyish shoxobchalarining texnologik hisobi quyidagi tartibda amalga oshiriladi. Hududdagi xususiy avtomobillar soni .rusumlarga bo’lingan holda tahlil qilinadi hamda yaqin 2-3 yildagi o’sish qo’rsatkichlari bashorat qilib qo’shiladi. Ushbu malumotni tuman, shahar, statistika bo’limlari yoki yo’l harakati xavfsizligi boshqarmalaridan olish maqsadga muofiqdir.
Har bir toifa uchun masalan, yengil avtomobillar, yuk avtomobillari, avtobuslar va maxsus texnikalar uchun o’rtacha sarf miqdorlari aniqlanadi:


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RUYXATI

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi mehnat qonunchiligi bo‘yicha me’yoriy–huquqiy hujjatlar to‘plami.–Toshkent,2010.
   
2. 
   O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Havfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat havfsizligi to‘g‘risida”gi Qonuni.–T., 2006.
   
3. 
   QMQ 2.05.02–95. Avtomobil yo‘llari. O‘zbekiston Respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi.–T., 2006.
   
4. 
   Osnovnыe polojeniya po proektirovaniyu sovmeщennыx stansiy dlya zapravki avtomobiley sjatem prirodnыm gazom i jidkim toplivom.–T., 2009.
   
5. 
   SHNQ 2.07.01–03. SHaharsozlik. SHahar va qishloq aholi punktlari hududlarini rivojlantirish va qurilishni rivojlantirish.–T., 2004.
   
6. 
   SHNQ 2.09.02–08. Avtomobillarga yoqilg‘i quyish stansiyalari. O‘zbekcha–ruscha nashri. O‘zbekiston Respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi.–T., 2008.