Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

yoqilg‘i-energetika
sanoatidir. Yiliga 
1,4 mlrd. t dan ortiq ko‘mir qazib chiqarilmoqda. Uning asosiy konlari shimoli-
shar qiy va sharqiy Xitoyda joylashgan.
Xitoyda 2012-yilda 300 mln. t ga yaqin neft (shimoli-sharqiy va sharqiy Xitoy 
hamda Sariq dengiz shelflaridan) qazib olindi.
Xitoy ishlab chiqaradigan elektroenergiya miqdoriga ko‘ra jahonda AQSH 
va Yaponiyadan keyin uchinchi o‘rinni egallaydi. Tarmoqda turli yoqilg‘ilar 
asosida ishlaydigan IES lar salmog‘i eng yuqoridir. Uning hissasiga ishlab 
chiqarilayotgan jami elektroenergiyaning 4/5 qismi to‘g‘ri keladi. IES larda 
yoqiladigan yoqilg‘ilarning 3/4 qismi esa ko‘mirdan iborat. 
Xitoyda 
metallurgiya majmuyining
deyarli barcha tarmoqlarini rivojlantirish 
imkoniyati bor. Undagi qora va rangli metall konlari birlamchi energiya man-
balariga nisbatan juda qulay joylashgan. 
Qora metallurgiya
sanoati tarmoqlar 
orasida yetakchilik qiladi.
Metall mahsulotlarining asosiy qismini esa Anshan, Baotou, Bensi, Baoshan, 
Pekin, Uxan, Shanxay kabi bir qator to‘la siklli metallurgiya kombinatlari 
ishlab beradi. Umuman, Xitoy hozirgi vaqtda 400 mln. t dan ortiq po‘lat ishlab 
chiqarmoqda. Bu ko‘rsatkichga ko‘ra u jahonda birinchi o‘rinni egallaydi.
Rangli metallurgiya
ning asosini aluminiy, mis, qo‘rg‘oshin, rux kabi sano-
at tarmoqlari tashkil qiladi. Xitoy rangli metallurgiyasining mahsulotlarini ish lab 
chiqaruvchi asosiy korxonalar Xitoyning sharqiy va shimoli-sharqiy rayonla rida 
joylashgan.
mashinasozlik
sanoati Xitoyda, ayniqsa, tez rivojlanmoqda. Xitoyda tele-
vizorlar, maishiy xizmat texnikasidan tortib avtomobillar, kompyuterlar, turli 
o‘lchov va elektrotexnika mahsulotlarigacha ishlab chiqarilmoqda. Mashinasozlik 
sanoati markazlari Shanxay, Shenyan, Tyanszin, Pekin, Chanchun, Xarbin va 
boshqalardir.