ГАжиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институти ректори Б

CHAQALOQ TUG’ILISHI BILAN BOG’LIQ URF-ODAT VA DASTURLAR
ALLA VA UNING MOHIYATI

Men bu ma'lumotlarni qishloqda yashovchi M. Alimovdan yozib oldim. U kishi hozir 70 yoshda.

Chaqaloq tug'ilgandan so'ng uni qilinadigan eng birinchi udum kindigini kesishadi va kesilgan kindik malum vaqt davomida devor burchahiga osib qo'yiladi qurigandan so'ng uni mevali daraxtni tagiga ko'mishadi ko'pincha tutning tahiga sababi tutday rizqi ko'p bo'lsin degan maqsadda mulla chaqirib qulog'iga azon ayttiradi yoki bo'lmasa bu ishni masjidga borib amalga oshirishadi chaqaloqni uyga olib kelgandan keyin uyga isiriq tutatib suzma qilishadi malum vaqt o'tgandan keyin qo'y so'yib so'yib so'yilgan qo'yni bo'yin qismini onasiga yediradi buninh asosiy sabablaridan biri chaqaloqni bo'yni qotsin degan maqsadda beshikga belangan chaqaloqni boshini ustiga doim piyoz chopqi pichoq va non qo'shadi sababi chaqaloqha ins jinslar yaqinlashmaslihi uchun chaqaloqlar qirq kun davomida chilla saqlashadi chillani boshida chaqaloq cho'miltiriladi va o'sha qirq kun davomida uydan chiqarilmaydi vaholanhki chaqaloqni yoniga qarindoshlardan boshqa begona kishilar kiritilmaydi. Chaqaloq endi yurib boshlaganda ''tushov'' marosimi amalga oshiriladi bu surxon vohasida juda ham boshqacha bo'ladi sababi tez yurgab chaqaloqlarni oyoqlasi orasidan kulchani huldiratib ustidan shirinliklar sochishadi ammo yurishi qiyn bo'lgan yoki ikki uch yoshda ham yurmagan bazi bolachalarni oyoqlariga tushov ildirishadi keyin yurib boshlaganda o'zi maxsus kesadigan kampirlar tomonidan kesiladi. Alla xalqimiz tomonidan asrlar mobaynida aytilib kelinadi. Uning bola tarbiyasida alohida ro'li bor.alla asosan bir tekis kuylanadi chaqaloq uni mohiyatini his qilmasa ham ona unga atrofni qurshab turgan tevarak olamni qo'shib ijro etadi beshikning bir maromda allaga jo'r bo'lib tebranishi allani sokin kuyi ostida chaqaloq orom olib uxlab qoladi.

Yot bolam uxla qo'zim ,
Uylarda o'chdi chiroq.
Uxlar asalarilar ham ,
Uxlar baliqlar tinchroq ,

Ko'zlaringni yumgin qo'zim yot quvonchim qunduzim allayo alla deb shu tarzda davom ettirib ketiladi eng muhimi uning bir maromda aytilishi ekan.