G. Gutlyýew Awtomatlaşdyrylan taslama düzmegiň ulgamlary Системы Автоматизированного проектирования

2.7. Strukturlaýyn sinter meseleleriniň toparlara bölünmegi.
Strukturlaýyn sinter meselelerini durli nyşanlar boýunça toparlara bölýarler.

Taslama düzmegiň stadiýalaryna baglylykda aşakdaky proseduralary tapawutlandyrýarlar:
1) geljekdäki obýektiň funksionirlenmegiňiň esasy prinsiplerini saýlamak;
2). funksionirlemegiň berlen prinsipleriniň çäginde tehniki çözgüdi saýlamak;
3). tehniki resmileşdirmeleri tasa getirmek.

Obýektiň funksionirlenmeginiň esasy prinsiplerini saýlamak taslama düzmegiň içki stadiýalarynda, adatça, ylmy-derňew işleriniň stadiýalarynda ýerine ýetirilýär. Täze obýekti işläp taýýarlamaga tehniki ýumuş alnandan soň, taslaýjy, özünde jemlenen bilimleri hem-de tejribeleri esasynda, meseläni çözmäge çalyşýar. Şunlukda, ol, häzirki döwürde gazanylan tilsimat ösüşlerini we derejelerini hem göz öňünde tutup, psihologik inersiýany ýeňip, täze özboluşly çözgütleri hem görmelidir, kabul etmelidir.

Tehniki çözgütleri saýlamak taslama düzmegiň indiki stadiýasyna degişli bolup, obýektiň funksionirlenmeginiň saýlanan esasy prinsipleri anyklaşdyrylýar. Meselem, resmileşdirilmeleriň çap edilmesi matrisalaýyn, pürküji ýa-da lazer printerlerinde berkidilip biliner.

Tehniki resmileşdirmeleri tasa getirmek proseduralarynda taslama çözgütleriniň mazmuny däl-de, beýan ediliş ülnüleri sintezlenýärler. Tehniki resmileşdirmeleriň tasa getirilmesi KRUU düzgünlerine laýyklykda amala aşyrylýar.

Sintezirlenýan strukturalaryň tipleri boýunça birölçegli, shemalaýyn we geometrik sintez meselelerini tawawutlandyrýarlar.

Bir-ölçegli sintezde bir ölçegli giňişliklerde strukturanyň elementlerini tertipleşdirmek (meselem, gün tertiplerini düzmek, elementleriň tertipleşdirilen yzygyderligi ýaly aňladylýan prosesleriň sintezi ) meseleleri çözülýärler.

Shemalaýyn sintezde obýektiň strukturasy onuň geometrik formalary anyklaşdyrylmasyz kesgitlenýär. Muňa kinematik, elektrik, funksional shemalaryň sintezlerini mysal getirmek bolar.

Geometrik sintezde taslanýan obýektleriň geometrik ülňüleri anyklaşdyrylyp, özünde ýokarda agzalan konstruktorçylyk resmileşdirmeleri tasa getirmek meselelerini, şeýle hem orunlaşdyrma we üstleriň traýektoriýalaryň sintezi meselelerini saklaýar. Orunlaşdyrmada berlen geometrik ülňülerdäki detallaryň giňişlikde ozara ýerleşmekleri meseleleri çözülýärler. Üstleriň - traýektoriýalaryň sintezi meselelerine gazlaryň ýa-da suwyklaryň akymyna düçar bolýan üstleri (uçaryň ganaty, awtomobiliň korpusy we ş.m.) taslamak meseleleri degişlidir.