G. Gutlyýew Awtomatlaşdyrylan taslama düzmegiň ulgamlary Системы Автоматизированного проектирования

30 x=(d-b)/(a-c)

40 PRINT a, b, c, d, x

50 END

Goý, 4x – 2,3 = 2x + 8,5 anyk mysal berilsin. Onda Basic-programmada a = 4; b = -2,3; c = 2; d = 8,5 girizip, x çykyş parametriniň x=5,4 san bahasyny alarys.

Bu meseläni M S Excel goşmaçasynda çözmek üçin, jezweliñ 1-nji setirinde:

A1=4; B1 = -2,3; C1=2; D1=8,5

bahalary gizireliñ. E1 öýjigiñ bahasy üçin, formulalar setirinde:
=(d1-b1) / (a1-c1)
ýygnalyñ. Onda E1 öýjükde 5,4-gözlenýän san bahany alarys. E1 öýjügiñ aşaky sag burçundaky “ + ” nyşanjygyny – doldurma markerini aşak çekip alyp gaýtmak bilen, E1 öýjüge degişli formulany E2, E3, …öýjükler üçin nusgalalyň. Indi, seredilen modeliñ beýleki wariantlary üçin, meselem:

A3=3,5; B3=6,7; C3=1,3; d3=-2,1

bahalary gizirip, E3 öýjükde –4 bahany alarys.

Eger (2) modelde a, b, c, d, -koeffisiýenleriň - parametrleriň islendik bahalaryna seretsek, onda algoritmde a≠c şerti barlamaly bolarys we şert ýerine ýetmedik ýagdaýynda, meseläniñ ”çözüwi ýok” netijesini almalydyrys. Şeýlelikde, biz, şahalanýan hasaplaýyş modeliniñ mysalyny aldyk. Onuñ çözüwiniň algoritmini we Basic- programmasyny şeýle añlatmak bolar:

66