Fuqarolik-huquqiy munosabat subyektlari va obyektlari

FUQAROLIK HUQUQIY MUNOSABATLARNING OBYeKTI

Huquqiy munosabatlarini obyekti munozarali masalalardan biri bo’lib kelgan. Bu xususida quyidagi fikrlar ilgari suriladi.
a) obyekt fuqarolik huquqiy munosabatlarni zaruriy elementi hisoblanadi. Chunki fuqarolk huquqiy munosabatlar natijasida fuqarolik huquq va majburiyatlarni vujudga keltirishi amalga oshirish o’zgartirish predmetsiz bo’lishi mumkin emas. Fuqarolik huquqiy munosabatlarning obyektsiz mavjud bo’lishi ko’pchilik yuristlar rad etadilar.
b) obyekt har doim huquqli tarafning manfaatlari bilan bo’lganligi uchun, uni fuqarolik huquqiy munosabatlar strukturasi doirasidan chetga chiqarishi maqsadiga muvofiq emas.
v) prof. I.B.Zokirov fikriga ko’ra fuqarolik huquqiy munosabatlarining obyekti, deb fuqarolik huquqiy munosabatlarida shaxslarning subyektv huquqlari va majburiyatlari nimaga qaratilgan bo’lsa, shunga aytiladi¹.
g) ishlar va xizmatlar fuqaro va tashkilotlarga ko’rsatiladigan huquqiy munosabatlarni obyektlari hisoblanadi².
Demak, fuqarolik huquqiy munosabatlarining obyekti, bu ne’matlar hisoblanadi. Uning asosida fuqarolik huquqiy munosabatlar o’rnatiladi, huquq va majburiyatlar yuzaga keladi.
FK ning 81-moddasiga ko’ra, fuqarolik huquqlarining obyektlariga (fuqarolik huquqiy munosbatlarining) ashyolar, shu jumladan pul va qimmatli qog’ozlar, boshqa buyumlar, mol-mulk, shu jumladan mulkiy huquqlar, ishlar va xizmatlar, ixtirolar, sanoat namunalari, fan, adabiyot, san’at asarlari va intellektual faoliyatning boshqa natijalari shuningdek shaxsiy mulkiy huquqlar va boshqa moddiy hamda nomoddiy oyliklar kiradi. Nomoddiy ne’matlar ham huquqiy muhofaza obyekti bo’lishi mumkin. M: FKning 99-moddasiga muvofiq, shaxsning hayoti va sog’ligi, sha’ni va qadr-qimmati, shaxsiy daxlsizligi, ishchanlik obro’ysi, shaxsiy hayotining daxlsizligi, xususiy va oilaviy siri, nomga bo’lgan huquqi, tasvirga bo’lgan huquqi, boshqa shaxsiy nomulkiy huquqlar hamda tug’ilganidan boshlab yoki qonunga muvofiq fuqaroga tegishli bo’lgan boshqa nomoddiy ne’matlar tortib olinmaydi va o’zga usul bilan boshqa shaxsga berilmaydi.

5.