«физика ва астрономия тарихи» ЎҚув фани бўйича таълим технологияси

1-мавзу бўйича семинар машғулотининг технологик картаси

Босқичлар, вақти	Фаолият мазмуни
	Ўқитувчи	талаба
1-босқич. Кириш (10 мин.)	1.1. Мавзуни, мақсади режадаги ўқув натижаларини эълон қилади, уларнинг аҳамиятини ва долзарблигини асослайди. Машғулот ҳамкорликда ишлаш технологиясини қўллаган ҳолда ўтишни маълум қилади. 1.2. Ақлий ҳужум усулидан фойдаланган ҳолда аудиториянинг тайёргарлик даражасини аниқлайди: Гуманитарлаштириш ва инсонпарварлаштириш қайси фанларга тегишли? Назарий физика ва олам ҳақида мавзусида илмий ижодий фаолиятни гуманитар фанларидаги ижодий фаолиятдан фарқлаш? Мазмунининг муҳокамаси гуруҳларда давом этишини эълон қилади.	1.1. Мавзуни ёзади ва саволларга жавоб беради.
2-босқич. Асосий (60 мин.)	2.1. Талабаларни 3 гуруҳга бўлади, ҳар бирига вазифа бериш. Кутилаётган ўқув натижаларини эслатиш. 2.2. Гуруҳда ишлаш қоидаси билан таништириш. Баҳолаш мезонларини ҳам намойиш қилиш. 2.3. Вазифани бажаришда ўқув материаллари (маъруза матни, ўқув қўлланма)ларидан фойдаланиш мумкинлигини эслатади. Гуруҳларда иш бошлашни таклиф этиш. 2.4. Тайёргарликдан кейин тақдимотни бошлангани эълон қилииш. 2.5. Талабалар жавобини шархлайди, хулосаларга эътибор беради, аниқлик киритиш. 2.6. Талабаларга Б.Б.Б усули бўйича ифодаланган жадвални намойиш қилиш ва устунларни тўлдиришни айтиш. Тушунчаларга изоҳларни тўғрилайди ва саволларга жавоб қайтариш. Гуруҳлар фаолиятига умумий балл бериш.	2.1. Ўқув натижаларини тақдим қиладилар. 2.2. Саволлар беради. 2.3. Жавобларни тўлдиради. 2.4. Жадвал устунларини тўлдиради ва муҳокамада иштирок этади. .
3-босқич. Якуний (10 мин.)	3.1. Машғулотни якунлаш, талабаларни баҳолаш ва фаол иштирокчиларни рағбатлантириш. 3.2. Мустақил иш сифатида “Назарий физика ва олам»мавзусига доир илмий ижодий фаолият мавзусида “эссе” ёзишни топшириш.	3.1. Эшитадилар. 3.2 Топшириқни оладилар. .

Визуал материаллар

1- илова

2- илова Баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари (балл)

Гуруҳ	1 топшириқ	2 топшириқ	3 топшириқ (ҳар бир савол 0,2 балл)			Баллар йиғиндиси (3,0)
	(1,0)	(1,4)	1-савол	2-савол	3-савол
1
2
3

3-илова.


Ақлий хужум усули асосида билимларни синаш учун тарқатма материаллар

	Тушунча	Биламан “+”, Билмайман “-”.	Билдим “+”, Била олмадим “-”.
1	Назарий физика фанининг предмети ва методи
2	Назарий физикадаги ижодий фаолиятни адабиёт ва санъат асарларидаги ижодий фаолиятидан фарқи
3	Умумий физика курсидан назарий физика курсини фарқи
4	Назарий физикада структуранинг ўрни
5	Назарий физикада математик моделнинг ўрни
6	Математик модел тузилишини
7	Физик назариянинг струкетураси
8	Классик физикада фазо ва вақт тушунчалари
9	Майдон тушунчаси назарий физикада қандай моделлаштирилиши ва мисоллар
10	Назарий физика ва математиа орасидаги муносабатга талабанинг фикри
11	Материянинг классик физик модели қандай тушунилади.

2-мавзу. Физика қонунларининг симметрияси.


2.1. Маъруза машғулотининг ўқитиш технологияси

Вақти – 2 соат	Талабалар сони: 50-60 нафар
Ўқув машғулотининг шакли	Ахборот, визуал маъруза
Маъруза машғулотининг режаси	Симметрик операциялар. Фазода кўчишга нисбатан физик қонунларнинг симметрияси. Фазода буришга нисбатан симметрия Калибрли симметрия ( тўғри чизиқли текис ҳаракат симметрияси). Фазо ва вақтда кўзгули аксланиш квант механик фаза билан боғланган сақланиш қонунлари
. Ўқув машғулотининг мақсади: Симметрия қонунлари ва сақланиш қонунлари орасидаги узвий боғланишни очиб бериш ва талабани симметрия турлари ва операциялари билан яқиндан таништириш ва симметрия ҳақида тўлиқ тасаввурни шакллантириш
Педагогик вазифалар: -Симметрия ва симметрия операциялари билан таништириш ва таърифлаш; физик жараёнларни ўзгаришсиз қолиши учун бажариладиган симметрия турлари, операциялар ва уларга мос келган сақланиш қонунлари билан танишади ; Фазода кўчишга нисбатан физик қонунлар симметрияси мавзусида Ньютоннинг иккинчи қонуни симметрияга эга эканлиги кўрсатилади; Фиксирланган бурчакка бурищ симметрияси –Ньютон қонунлари асосида дифференциал тенгламалар орқалитушунтирилади; -тўгри чизиқли текис ҳаракат симметрияси масштаб ўзгаришига нисбатан симметриялар билан таништирилади	Ўқув фаолиятининг натижалари: Талаба: - Симметрия ва симметрия тушунчалари таърифлаш билан танишади ва жисмлар симметрияси билан коинот нинг ғаройиб симметриялари орасидаги тафовутни англайди; -симметрия турлари вақт биржинслиги, фазо биржинслиги ва изотроплиги ,тўғри чизиқли текис ҳаракат, фазолда аксланиш каби симметрия турлари вақт бўйича силжиш,фазода кўчириш ва фазода буриш,Лоренц алмаштиришлари, кўзгули симметрия каби операциялар орқали бажарилади. Бу операциялар бажарилганда қуйидаги физик қонунлар сақланади: Энергия, импульс, импульс моменти, математик тенгламалар ,жуфтлик сақланади; - маърузадан аён бўладики Коинотнинг маркази йўқ ва коинотнинг қайси еридан кузатманг ҳаракат қонунлари бир хил кўринишга эга бўлаверади.Конкрет мисоллар орқали талаба тенгламалар бирхил бўлганлиги учун ҳодисалар ҳам бирхил бўлиб қолаверишини талаба англайди Бу ерда симметрия деганда координата бошини қаерга кўчирмайлик қонун ўзгармасдан қолади. -координаталар системасини ориентациясини ўзгаришига қарамай физик қонунларни ўзгармай қолиши янги симметрия бериши математик жиҳатидан кўрсатилиши талабани айланишга нисбатан симметрияни яхши тушунишига ёрдам беради. Бу маърузани тинглаган талаба тўгри текис йўлда ҳаракат қилаётган, масаан машинада физика қонунларини ўзгармай қолиши тушунади. Демак текис ва тўғри чизиқда ҳаракат қилаётган объектларда физик жараёнлар турли координаталар системасидан қараганда ўзгармай қолади. ;
Ўқитиш услуби ва техникаси	Маъруза, муаммоли ҳолатларни ечиш, график органайзер: кластер, концептуал жадвал.
Ўқитиш воситалари	Проектор, тарқатма материал, график органайзерлар, доска,бўр
Ўқитиш шакли	Индивидуал, фронтал, умумжамоа ва жуфтликда ишлаш .
Ўқитиш шарт-шароити	Проектор ва компьютер билан таъминланган аудитория