Fizika” fani bo’yicha



Download 12,13 Mb.
bet118/190
Sana28.06.2021
Hajmi12,13 Mb.
#103866
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   190
Bog'liq
Fizika” fani bo’yicha

Vinning siljish qonuni.

Plank formulasidan Vinning qonunini hosil qilish mumkin. Buning uchun absalyut qora jism uchun nur chiqarish qobiliyatining maksimumiga mos keluvchi λm topish kerak.

shartni qanoatlantiruvchi to’lqin uzunlikning qiymatini topish kerak. (28) ni qiymatini (30)ga olib kelib qo’yamiz va biroz o’zgartirish kiritib quyidagiga ega bo’lamiz:Vin qonuning ifodasi hosil bo’ladi.



  1. Plank gipotezasi. Plank formulasi.

Yuqoridagilardan Plank formulasi muvozanatli issiqlik nurlanishining tugallangan ifodasi ekanligi kelib chiqadi.

Issiqlik nurlanish qonunlariga asoslanib yuqorida temperaturalarni o’lchash usullari optik pirometriya deb ataladi. Shu maqsadda qo’llaniladigan qurilmalarni esa optik pirometrlar deb ataladi. Shu pirometrlardan ba’zilarining ishlash prinsipi bilan tanishamiz:



  1. Radiasion pirometr. Stefan – Bol’sman qonuniga asoslanib absalyut qora jismning temperaturasini T=4√ET/σ (33) ifoda orqali topish mumkin, ya’ni absalyut qora jismning temperaturasini aniqlash uchun uning to’la nur chiqarish qobiliyati ET ni o’lchash etarli ekan. Odatda jismlar absalyut qora bo’lmaydi. Absalyut qora bo’lmagan jismning to’la nur chiqarish qobiliyati aT absalyut qora jismnikidan kichik, ular orasidagi bog’lanish Kirxgof qonuni:

bilan aniqlanadi, bunda aT absalyut qora bo’lmagan jismning to’la nur yutish qobiliyati ba’zan uni jismning qoralik darajasi deb ataladi.

agar (33) ifodadagi ET o’rniga absalyut qora bo’lmagan ixtiyoriy jismning to’la nur chiqarish qobiliyati eT qo’yilsa, jismning haqiqiy temperaturasi emas, balki radiasion temperaturasi aniqlangan bo’ladi. Demak, radiassion temperatura deganda to’la nur chiqarish qobiliyati absalyut qora bo’lmagan jismning to’la nur chiqarish qobiliyatiga miqdoran teng bo’lgan taqdirda absalyut qora jism erishishi lozim bo’lgan temperatura tushiniladi. (33) va (34) lardan foydalanib, ixtiyoriy jismning haqiqiy temperaturasi T va radiasion temperaturasi Trad orasidagi bog’lanish:

Trad = T4√ a T

Munosabati bilan aniqlanishini topamiz. Radiasion pirometrning sxemasi tasvirlangan. Jism (M)ning nurlanishi termopara (TP) ga tushiriladi. Termopara zanjirga ulangan gal’vanometr shkalasi absalyut qora jismning kel’vinlarda ifodalangan temperaturasiga moslab darajalanadi. Shuning uchun bu pirometr ixtiyoriy jismning radiasion temperaturasini aniqlashga imkon beradi.



  1. Ravshanlik pirometri.

Bu pirometrning tuzilishi 4-rasmda tasvirlangan. Temperaturasi aniqlanishi lozim bo’lgan jismdan kelayotgan nurlanish cho’g’lanuvchi lampa (L) tolasining tekisligiga ob’ektiv (O) yordamida moslanadi. Okulyar (O1) yordamida lampa tolasi va nur chiqayotgan jism sirtining tasviri kuzatiladi. Okulyar oldida joylashtirilgan fil’tr (F) spektrning bir qismini o’tkazadi. Lampa tolasining ravshanligi R reostat yordamida o’zlashtirilishi mumkin.

Vinning siljishi qonunidan foydalanib nurlangich jismning temperaturasini aniqlash mumkin. Buning uchun jism nur chiqarish qobiliyatining spektral xarakteristikasini o’lchash va muayan spektr uchun λm ni aniqlash kerak, λm esa jism temperaturasi bilan T=b/λm munosabat orqali bog’langan. Bu usul bilan aniqlangan quyosh temperaturasi taxminan 60000 K ga teng.




Download 12,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   190




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish