Fizika” fani bo’yicha

Tayanch so’z va iboralar: Atom, Bor nazariyasi, Tomson modeli, Rezerford modeli.

1. 
   Atom fizikasi. Umumiy tushunchalar.
   

Uzoq vaqtlar davomida fanda atom materiyaning bo’linmas qismi “ dunyo tuzilishining eng elementar g’ishtchalari ” degan fikr hukmronlik qilib keldi. atom grekcha “ atomos ” so’zidan olingan bo’lib, “ bo’linmas ” degan ma’noni bildiradi. Gazlar kinetik nazariyasini tushintirishda eng foydali bo’lgan atom “ bo’linmas” ligi tushinchasi ko’p eksperimental faktlarni talqin qilishda XIX asrning oxirlarigacha eng foydali ta’limot bo’lib keldi. lekin XIX asr oxirlariga kelib katod nurlarining kashf etilishi, birinchi elementar zarracha – elektronning kashf etilishi , Radioktivlik hodisasining kashf etilishi va boshqa hodisalar atom murakkab tuzilishiga ega ekanligi haqida dalolat beradi. Bu hodisalar kvant xarakteriga ega bo’lib, atom tuzilishi haqidagi yangi tasavvur, yangi model’ tuzish lozimligini ko’rsatdi. Atom modeli birinchi bor Tomson tomonidan o’rtaga tashlandi.

Atomning Tomson modeli. Birinchi atom modelini nazariy yo’l bilan 1904 yil Tomson kashf qildi. Uning fikriga asosan atom bir tekis musbat zaryadlangan shardan iborat bo’lib, uning ichida elektronlar xarakat qiladi, deyiladi. Atomning budnday modelini keksga uxlatish mumkin. Tomson hisoblariga asosan bunday atomning radiusi taxminan r~10^-8sm=A tartibida bo’lishi kerak. Tomson modeliga asosan atomni massasi uning butun hajmi bo’ylab joylashgan. Atomni atrofida va ichida kuchli elektr maydoni yuzaga kelmaydi.

2.